آینه جم - محمد سیاح

بعد از انتشار و سر و صدا کردن اخبار برگشت خوردن محصولات کشاورزی ایران توسط کشورهای مقصد صادرات، بسیاری از مردم و کارشناسان، می‌پرسیدند سرنوشت این محصولات برگشت خورده چه خواهد شد؟ آیا معدوم می‌شوند یا در کشور به بازار مصرف عرضه و به مردم فروخته می‌شود؟!

مدتهاست که کشورهای خارجی محصولات کشاورزی ایران را نمی‌ خرند. برخی می‌ گویند علت عدم پذیرش میوه‌های ایران استفاده بیش از حد کشاورزان از سموم است و وزارت جهاد کشاورزی نظارتی بر شیوه تولید محصولات ندارد.

در این میان اما عده‌ای هستند که معتقدند سموم وارد شده غیراستاندارد است و کیفیت لازم را ندارد. خارجی‌ها هم سموم به کار رفته در ایران را غیراستاندارد می‌دانند.

محصولات برگشت خورده در داخل مصرف می‌شوند

برخلاف اظهارنظرِ زاغی مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران، اخیرا رییس اتحادیه بارفروشان مشهد گفته: وقتی میوه یا صیفی‌جات از لب مرز به کشور مقصد برگشت می‌خورد معمولا این محصولات کشاورزی در داخل کشور مصرف می‌شوند.

حیدر ساکن برجی در گفت‌وگویی با تجارت نیوز توضیح داد: این به معنای آن نیست چون محصولات کشاورزی صادراتی بودند کشاورز از یک سموم خاص برای برخی از میوه‌ها استفاده کرده باشد و تنها چند محموله مشکل داشته باشد. بلکه غیر استاندارد بودن در کل محصولات کشاورزی تولید شده، وجود دارد.

موضوع تازه‌ای نیست!

اما این موضوعی تازه نیست؛ نگرانی از سلامت محصولات کشاورزی و میزان سموم، آفت‌ کُش‌ها و فلزات سنگین در آن‌ ها، سابقه‌ای طولانی در کشور دارد و همواره چالش‌هایی در این زمینه از سوی سازمان غذا و دارو در برهه‌های مختلف مطرح شده است؛ به عنوان مثال در سال ۱۳۹۳ سازمان غذا و دارو طرحی نظام‌مند را برای پایش سلامت محصولات کشاورزی و آنالیز میزان سموم و آفت‌کش‌ها در آن‌ها آغاز کرد که همچنان به صورت سالانه و بر روی محصولات مختلفی انجام و نتایج آن در برخی موارد منتشر می‌شود.

البته وزارت بهداشتی‌ها همواره از سال‌ها قبل از نبود همکاری بین‌ بخشی در این حوزه گلایه داشتند. با این حال با وجود مشکلاتی در میزان سموم و آفت‌کش‌های استفاده شده در محصولات کشاورزی و علی‌رغم اظهارات وزارت بهداشتی‌ها در ادوار مختلف درباره ضرورت شناسه‌دار کردن این محصولات برای ایجاد امکان رهگیری محصولات ناسالم و تشخیص محل تولید هر یک از آنها، ظاهرا هنوز در این زمینه اقدام موثر و چشمگیری از سوی وزارت جهاد کشاورزی به عنوان دیگر وزارتخانه ذیربط انجام نشده است.

چند پرسش اساسی

به هر حال مسوولان و سازمان‌های ذی‌ربط باید پاسخ دهند که اولا چرا محصولات کشاورزی صادراتی ایران برگشت خورده‌اند؟ 

آیا استانداردهای محصولات کشاورزی در ایران متفاوت با سایر کشورهاست؟ 

در عین حال اگر میزان سموم و آفت‌کش‌ها یا فلزات سنگین در این محصولات بالاتر از استانداردهای تدوین شده در کشور است، سرنوشت آن‌ها چه می‌شود؟

میان عموم مردم، برخی معتقدند، محصولاتی که از ابعاد بزرگتری برخوردارند (مثلا سیب‌زمینی یا پیازهای درشت)، میزان بیشتری از سموم و آفت‌ کش‌های کشاورزی را دارا هستند؛ آیا این تفکر از نظر علمی صحیح است؟

برخی نیز معتقدند که علت کاهش قیمت برخی محصولات، ورود محصولات کشاورزی صادراتی برگشت‌خورده به بازار داخلی است، آیا این ادعا صحیح است؟

همچنین در صورت ورود این محصولات به سفره مردم، عوارض احتمالی آنها برای سلامت چه خواهد بود؟ نهایتا نیز اگر وضعیت محصولات صادراتی که قاعدتا باید از استانداردهای بالاتری برخوردار باشند، این است، وضعیت سلامت محصولات کشاورزی مصرفی در داخل چگونه است؟

در مجموع اگر بر اساس استانداردهای داخلی و با تایید وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، مصرف این محصولات برای مردم عارضه‌ای در پی ندارد، بنابراین لازم است جهت تنویر افکار عمومی، هرچه سریع‌تر به صورت شفاف اطلاع‌رسانی شده و مستندات و دلایل علمی به جامعه ارائه شود.

نوشتن دیدگاه