آینه جم؛ انسان محور توسعه پایدار است و سلامت انسان وابسته به آشامیدنی مطلوب است.
یادداشت: به گزارش آینه جم؛ آب از دو منظر دارای اهمیت بالایی می باشد: از منظر اقتصادی به حرکت درآورنده چرخ صنعت و نیاز بخش فعالیت کشاورزی است. از منظر بهداشتی آب سالم، نیاز اولیه سلامت انسان است.آب از دیر باز از عوامل اصلی تمدن شناخته شده است و نقش مهمی در شکل دادن به روش زندگی ,فرهنگ و توسعه داشته است .
پنجاه سال پیش، زمانی که جمعیت بر روی کره زمین کمتراز نصف جمعیت حال حاضر بود، تصور رایجی بین همه ساکنین این کره خاکی وجود داشت مبنی بر اینکه آب یک منبع بی‌نهایت است. جمعیت مذکور کمتر کالری مصرف می‌کردند و گوشت کمتری می‌خوردند، بنابراین آب کمتری برای تولید مواد غذایی نیاز بود. آنها به یک سوم حجم آبی که ما در حال حاضر از رودخانه برداشت می‌کنیم نیاز داشتند. امروز، رقابت برای منابع آب بسیار شدید تر است. دلیل این است که در حال حاضر بیش از هفت میلیارد نفر بر روی این کره خاکی زندگی می کنند، مصرف گوشت , سبزیجات ,میوه ,انواع خوراکی ها , نان و آب در حال زیاد شدن است و رقابت برای آب در بخشهای کشاورزی,صنعتی بیشتر شده است.
به جزرشد جمعیت عوامل دیگری مانند آلودگی آبها ,کشاورزی فشرده ومبتنی بر ابزار های پیشرفته ,حداکثر بهره برداری از منابع ,عدم جانمایی صحیح صنایع تاثیر بسزایی در شکل گیری بحران آب در عصر کنونی داشته است.در ایران ما کشاورزی با مصرف بخش عمده ای از آب کشور (در حدود 93 درصد) سهم عمده ای از منابع آب را مصرف می کند و بازدهی پایینی نیز دارد .
اگر قهر طبیعت در سالهای اخیر و تغییر شرایط آب و هوائی را هم که انسان مسیب آن است به عوامل فوق اضافه کنیم در می یابیم که بحران آب جدی است .
ایران ما با وجود منابع آب شیرین محدود، جزء پر مصرف ترین کشورها قرار دارد وبا حفظ روند کنونی برداشت در آینده ای نزدیک بحران آب تشدید خواهد شد . حال کمی با خود تامل کنیم که علاوه بر مشکلات اقتصادی و غیره ای که هم اکنون با آن درگیریم، کمبود آب نیز به این مشکلات اضافه شود. بهتر نیست که با کمی دقت و ایفای نقش مثبت و تاثیر گذار سهمی در جلوگیری از این بحران داشته باشیم؟
در گذشته جهت حل بحران آب نگاه ها صرفا به تکنولوژی دوخته شده بود و تصور می شد که با پیشرفت های جدید می شود به منابع آبی بیشتری دست پیدا کرد؛ ایجاد سد های جدید، کارخانه های آب شیرین کن و باروری ابرها البته گام های موثری بود که برداشته شد، اما اینک برای همگان مشخص شده که بحران آب بسیار بزرگتر از این است که پیش از این گمان می رفت و ما ساکنان این کره خاکی باید دست به دست هم دهیم و و با استفاده از ظرفیت های تاثیر گذاری بر روی یکدیگر ,خانواده و گروه های بزرگتر همه راه حل های حفظ و ذخیره آب های قابل استفاده را بکار گیریم؛ از کاهش مصرف گرفته تا افزایش راه های سودمند دسترسی به آب، بدون این که به محیط زیست آسیبی وارد کنیم .
امروزه کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که یکی از راه حل های مشکلات زیست محیطی و حوزه آب، کارهای داوطلبانه و سازمان های مردم نهاد ( سمن ها ) هستند که باید به آنها در حفظ محیط زیست و مدیریت آب توجه شود.
سال 2001 نقطعه عطفی برای کارهای داوطلبانه بود. پس از اعلام این سال به عنوان سال بین‌المللی داوطلبان، مجمع عمومی سازمان ملل متحد درصدد بر آمد تا راه های گسترش کارهای داوطلبانه و مشارکت دولت ها را در این زمینه جستجو کند. در کشور مانیز فعالیت های خوبی شکل گرفت و کارهای داوطلبانه و سمن ها فعالیت خود را از سر گرفتند .
امروزه با توجه به وضعیت مصرف آب در کشور و منابع آب تجدید شونده به نظر می رسد بشتر از گذشته نیازمند تشویق و ترغیب داوطلبان و سمن ها هستیم. داوطلبان می توانند احاد جامعه را به گونه‌ای همراه خود سازند که همگان دریابند تنها به کمک آن هاست که می‌توان به تحولاتی چشمگیر دست یافت. با توجه به شرایط موجود مردم باید بیش از پیش تشویق شوند و از سیاست های ترویج فعالیت های داوطلبانه حمایت کرد و ارزش کار داوطلبانه را که سرمایه اجتماعی به حساب می آیند دریافت .
باید نگرش خود را به فعالیت های داوطلبانه تغییر دهیم . اکنون گروه‌های بسیاری در سراسر جهان آموزش می بینند که مهارت های گوناگون را برای بهبود اوضاع جوامع به اشتراک بگذارند. آنان برنامه های زیست محیطی و صرفه جویی و بهینه سازی مصرف آب را تجربه کرده و به دیگران یاد می دهند.
شایسته است راه های ایجاد فضای مثبت جهت گسترش فعالیت های داوطلبانه در سطح کشوری ,استانی ومحلی بررسی و شرایط جهت استفاده بهینه از این پتانسیل ارزشمند در کنار دیگر موارد بوجود آید.
گروه های علاقه مند به فعالیت های داوطلبانه می توانند با مطالعه ,به کارگیری و نشر مواردی مانند آنچه در ادامه به آن اشاره می گردد نقش بسزایی را در عبور از بحران آب بازی نمایند :
-آگاه سازی قشر زحمت کش کشاورزان در خصوص افق پیش رو و بحران موجود . ترغیب ایشان به استفاده از روش های بهینه آبیاری, در نظر گرفتن میزان آب مجازی محصول و مزیت نسبی کشت , همچنین استفاده از تکنیک های جدید کشاورزی مانند کاورزی حفاظتی و همچنین استفاده از ابر جاذب ها و...
-ترویج فرهنگ صرفه جویی به خصوص از درون خانواده ها و خانم های خانه که نقش بسزایی درفرهنگ سازی الگوهای مصرف دارند.
-ترویج فرهنگ مصرف آگاهانه آب و آموزش آن به فرزندان و دیگر افراد خانواده
-آگاه سازی صاحبان صنایع پر مصرف آب در خصوص افق پیش رو و بحران موجود. می توان ایشان را در جهت کاهش مصرف با تغییرات کارشناسی شده ترغیب نمود .
- تشویق علاقه مندان,دانشجویان و محققان جهت انجام پژوهش در خصوص روش های بهینه تولید آب شیرین, تمرکز بیشتر بر منابع آب جدید و غیر متعارف مانند فاضلاب و پساب ها , ابداع تجهیزات دارای مصرف آب کمتر و همچنین روش های نوین کشاورزی.
*سید مهدی موسوی کارشناس ارشد مهندسی شیمی ( فعال محیط زیست استان بوشهر)- اتحادخیر
