خسرو دهقانی | مدرس دانشگاه

انتخابات مجلس دهم در حوزه های چهارگانه استان بوشهر در شرایطی برگزار شد که متغیرهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نسبت به دوره قبل دچار تحول شده بود و بازیگران سیاسی عرصه سیاست در استان با توجه به متغیرهای جدید، تعریف نوینی از رفتارخود ارایه کردند و مطابق با آن به کنشگری پرداختند.

فقدان نامزدهای مطلوب و پارادایم نوینی تحت نام اعتدالگرایی باعث گردید تا تقلیل گرایی در دستور کار اعتدالگرایان قرارگیرد و متناسب با آن رفتارهای جدیدی برای نیل به اهداف سیاسی تجربه شود . در مجموع در خصوص انتخابات روز جمعه می توان به موضوعات زیر اشاره کرد:

1 با نگاهی به رقابت در چهار حوزه انتخابیه استان، در مجموع  می توان گفت که صبغه سیاسی آرا پررنگ تر از وجوه دیگر رقابت از جمله مسائل قومی و جغرافیایی بود. در هر چهار حوزه رقابت میان نفر اول و دوم یک رقابت لیستی و سازمان یافته به لحاظ سیاسی بود و این نشان از رشد و ارتقای فرهنگ سیاسی در استان دارد.

در حوزه دیر، کنگان، جم و عسلویه هر چند سکینه الماسی در لیست شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان نبود، ولی حمایت حزب نزدیک به دولت و جمعی از اصلاح طلبان سرشناس منطقه از الماسی رقابت را میان دو طیف سیاسی معنی دار کرده بود. صرف نظر از نحوه ی اجماع سازی، حمایت و اعتماد به یک خانم در این حوزه نیز نشان از تحول در ذهنیت های شهروندان این خطه دارد. اگرچه خانم الماسی پس از حمیده عدالت (نماینده دشتستان در مجلس ششم) دومین بانویی است که از استان راهی بهارستان شده است.

همچنین در میان حوزه های چهارگانه استان، دشتستان شاهد فشرده ترین رقابت میان اصولگرایان از یک سو و اصلاح طلبان و اعتدالگرایان از سوی دیگر بود. هرچند باید اذعان کرد با رد صلاحیت موسوی نژاد نماینده کنونی، توازن قوای سیاسی در حوزه دشتستان دستخوش تغییراتی شده بود، ولی پیروزی نامزد اعتدالگرایان در این حوزه حاصل فرایند سخت و پیچیده اجماع سازی توسط مجمع اصلاح طلبان دشتستان و متعاقب آن کمپین مناسب این طیف در دشتستان بود.

با آنکه کارشناسان، ساخت سیاسی دشتستان را بیشتر غیر سیاسی قلمداد می کردند، ولی نتایج آرا در بخش ها و مناطق مختلف عکس  آن را ثابت کرد و نشان داد همزمان با رویکرد های جدید در سپهر سیاسی کشور، با ورود اقشار جدید به عرصه فعالیت های اجتماعی ومدنی، بافت سیاسی- مدنی دشتستان در حال دگردیسی به سمت فعالیت های همسو، معنی دار و  سازمان یافته است. نتایج انتخابات نشان داد این شاخص بخصوص هنگامی که امکان رقابت های معنی دار فراهم باشد، به شکل بارزتری می تواند خود را نمایان کند.

در کل سیاسی شدن آرا و سامان سیاسی متاثر از آن از جمله صورت بندی رفتارهای بازیگران و رای دهندگان در همین راستا، اتفاق مهم و خوشایندی بود که فرهنگ سیاسی استان را در آینده متاثر خواهد کرد.

2  صورت بندی سازمان رای در هردو طیف اصلی اصولگرایان و اعتدالگرایان در این انتخابات با توجه به پتانسیل های دو طرف، اهمیت زیادی دارد؛ بخصوص در نزد اعتدالگرایان که در شرایط حداقلی سعی داشتند تا رای دهندگان را قانع کنند در شرایط معناداری از نظر رقابت سیاسی قرار دارند و نیاز به مشارکت در انتخابات جدی است.

پس از معرفی نامزدها از سوی شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان، فاز بعدی در زمان تبلیغات و همسو با آن با موج سازی از سوی فعالین سیاسی تکمیل شد.

همانگونه که پیش بینی می شد، راهبرد شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان در حوزه انتخابیه مرکز استان، گزینش یکی از نامزدهای گناوه و دیلم و شارژ رای او در بوشهر با تاکید بر متغیرهای سیاسی بود که این فرمول با حمایت چهره های مطرح و برپایی یک کمپین شورآفرین نتیجه داد و کاندیدای موردحمایت این شورا توانست با این فرآیند به مجلس راه یابد.

در مورد فرآیندهای اجماع سازی در حوزه های چهارگانه گانه و شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان استان می توان در فرصت مناسب بحث کرد، ولی در شرایط فعلی باید صرف نظر از فرم بندی و ترکیب شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان، خود «فرایند اجماع» را به عنوان یک سرمایه سیاسی - اجتماعی در هر دوسویه طیف های اصولگرا و اصلاح طلب برای استان قلمداد کرد و به آن امتیاز مثبت داد.

باید پذیرفت در عالم سیاست و در شرایط طیف بندی های متنوع، اجماع سازی سخت ترین و پیچیده ترین کار است و عملی کردن آن در استان، مقدمه گام دوم یعنی برپایی کمپین در راستای سیاستگذاری سراسری بوده است.

3  بدون تردید یکی از شاخص های مهم و تاثیر گذار این دوره، حضور و نقش پررنگ شبکه های اجتماعی مانند واتس آپ، تلگرام و اینستا گرام در انتخابات بود. تشکیل گروههای مجازی و راه اندازی مباحث انتخاباتی و اطلاع رسانی از هردو طیف سیاسی و حضور شخصیت های پرنفوذ و  مرجع  در این گروهها و مهمتر از همه خاصیت یک سویه نبودن این رسانه ها، باعث شد تا بر تعداد شهروندان مشارکت جو افزوده شود.

هر چند برخی کارشناسان این رسانه ها را مایه مرگ فعالیت های میدانی و  شهروندی قلمداد می کردند؛ ولی تجربه نشان داد در عصر شبکه های مجازی ، خواهی نخواهی بخشی از فعالیت های سیاسی مانند فعالیت های اقتصادی و.... به فضای مجازی منتقل شده و نتایج آن در دنیای واقعی قابل تبلور  است.  برهمین اساس هرچه به روز انتخابات نزدیک تر شدیم استفاده معنی دار تر از این ابزارها افزایش یافت و روز انتخابات گروههای همسو با شگردهای مختلف حداکثر استفاده از این شبکه ها را برای ترغیب دیگران جهت مشارکت در انتخابات و پیروزی به کار بستند. بدون شک نقش این شبکه ها در آینده ملموس تر خواهد بود.

4 نتایج انتخابات در استان بوشهر نشان داد که سوگیری و چگالی سیاسی شهروندان در هر چهار حوزه استان در شرایط رقابتی  به سمت اعتدالگرایی و توسعه خواهی است. استان بوشهر به عنوان محرک اقتصادی کشور می تواند در پی همگرایی نمایندگان توسعه گرا و اعتدالگرا با کارگزاران توسعه گرای ارشد استان، بافت تجاری و صنعتی را با پایتخت انرژی بیشتر گره بزند. حال که براساس برآورد اولیه، چنین به نظر می رسد که در مجلس دهم رویکردهای نمایندگان توسعه گرا به هم نزدیکتر شده است، جا دارد منافع شهروندان استان با برنامه ریزی بهتری محقق شود تا توسعه استان، ثروت و رفاه بیشتری را برای شهروندان پاک طینت آن در این خطه مهر و مدارا به ارمغان آورد.