آینه جم؛ حامد آبزن: در تقویم کشورمان، 5 اسفندماه سالروز تولد خواجه نصرالدین طوسی دانشمند، ریاضیدان و منجم ایرانی به عنوان روز مهندس نامگذاری شده است.
حضرت امام خميني(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران درباره خواجه نصيرالدين طوسي‌چنين مي‌فرمايند:
«...و اما قضيه خواجه نصير و امثال خواجه نصير شما مي‌دانيد اين را كه خواجه نصير كه در اين دستگاه وارد مي‌شد نمي‌رفت وزارت بكند مي‌رفت آنها را آدم كند نمي‌رفت براي اينكه در تحت نفوذ آنها باشد مي‌خواست آنها را مهار كند تا آن اندازه‌اي كه بتواند؛ كارهايي كه خواجه نصير براي‌مذهب كرد آن كارهاست كه خواجه نصير را خواجه نصير كرد.»
ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن توسی مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی در روز 5 اسفند سال 579 در شهر توس بدنیا آمد.
وی یکی از برجسته ترین دانشمندان قرن هفتم به شمار می رود که آثاری بزرگ در زمینه های مختلف از خود بجای گذاشته است. شاید به جرأت بتوان گفت که یکی از برجسته ترین خدمات این دانشمند ترویج و نشر علوم از جهان اسلام به جهان خاموش در قرن هفتم می باشد.
فعالیت‌های شاخص علمی وی در علوم مختلف
جغرافیا
در زمان برقراری حکومت شوروی مجله انگلیسی today sovietunion از انتشار تحقیقات دانشمندان روسیه مطلبی جالب را نوشته بود که این دانشمندان با مطالعه جداول نجومی خواجه نصیر الدین طوسی متوجه شدند که این دانشمند مختصات قاره آمریکا را پیش از کشف این قاره توسط کریستف کلمب مشخص کرده بوده است.
مثلثات
خواجه نصیرالدین طوسی در کتابی به نام شکل القطاع ، مثلثات را یک علم جدا معرفی کرد و آن را در علم نجوم بعنوان یک پیش گفتار معرفی کرد و قوانینی برای حل مثلثات مختلف مسطح و کروی مطرح کرد.
فیزیک
در کتاب تجریک الکلام، مطالبی دارای اهمیت زیاد درباره نور و با تکیه بر نظریه ذره بیان کرده است.
در کتاب دیگری به نام البصائر نوشته اقلیدوس انتشار صورت را به امواج آب تشبیه کرده و به این موضوع پرداخته است.
همچنین در نحوه استفاده از ساعت آفتابی ابتکاری بخرج داده که در علم ستاره شناسی بسیار ارزشمند می باشد.
نجوم
مجموعه کتابی تحت عنوان زیج ایلخانی که از روی رصدهای انجام شده خود در رصد خانه مراغه تدوین کرده است که 300 سال پس از مرگ وی در اروپا ترجمه و منتشر و در دانشگاه های معتبر اروپا تدریس شد . قدیمی ترین زیج در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می شود.
برخی از اقدامات این دانشمند را می توان بصورت کلی چنین معرفی کرد:
رفتن به دربار هلاكو خان و مهار جنگ و خونريزي و برگرداندن آرامش
احترام و تكريم علماء و دانشمندان
تأمين هزينه زندگي دانشمندان از طريق موقوفات و ساخت اولين كوي دانشمندان وابسته به‌رصدخانه مراغه
دعوت دانشمندان و صاحب نظران از ديگر سرزمین های دنیا به مراغه
تأسيس رصدخانه مراغه و يا به تعبيري دانشگاه مراغه
جمع‌آوري و خريداري كتب و تأسيس بزرگترین کتابخانه زمان خود با بیش از 40 هزار کتاب
تشکیل دارالترجمه کتب به زبان های مختلف جهت ترویج علم در دنیا
همچنین خواجه نصیرالدین طوسی حدود یکصد و نود کتاب و رساله علمی در موضوعات متفاوت به رشتة تحریر درآورد.
خواجه نصیر الدین طوسی با ذکاوت و هوشیاری تمام وارد دستگاه حکومتی زمان خود شد و از این فرصت جهت ترویج علم و آگاهی مردم و همچنین بازگشت آرامش به سرزمین خود استفاده کرد و برخلاف تصور خیلی ها به دنبال پست و مقام و شهرت وارد دربار نشد.
وی بعد از 75 سال عمر در یازدهم تیر 653 دیده از جهان گشود.
ابتدا این روز را به تمام مهندسین عزیز که سرداران سازندگی ایران اسلامی می باشند تبریک می گویم و برای همه این عزیزان موفقیت و پیروزی در تمامی مراحل زندگی آرزومندم./خلیج فارس
[کد خبر:AJ13365]
