آینه جم؛ هادی اخلاقی
برگزاری انتخابات اولین دوره شوراهای اسلامی از یک سو در راستای آرمان های والای بنیانگذار جمهوری اسلامی و اصول یکصدم تا یکصد و ششم از فصل هفتم قانون اساسی-که برزمین مانده و با گذشت بیست سال از پیروزی انقلاب اسلامی به دلایل مختلف محقق نشده بود- و از دیگر سو در راستای تحقق یکی از شعارهای دولتی بود که توسعه سیاسی در کشور را به عنوان مهم ترین شعار خویش برگزیده و به ملت وعده داده بود.
به عبارت دیگر فلسفه تشکیل شوراهای اسلامی هم بر اصول نام برده قانون اساسی و منویات رهبر فقید انقلاب اسلامی استوار بود و هم بر انجام توسعه سیاسی مورد نظر دولت اصلاحات به رهبری آقای سیدمحمد خاتمی.
با روی کارآمدن دولت اصلاحات، مقدمات برگزاری اولین دوره انتخابات شورای اسلامی کلید خورد و دستور رسمی برگزاری انتخابات آن در دوم دی ماه 1377 توسط وزیر کشور صادر شد. در همین روز ستاد انتخابات استان به ریاست مرحوم مسعود امامی معاون سیاسی امنیتی استانداری بوشهر تشکیل شد. با دستور شروع انتخابات، هیئت های اجرایی در شهرستان های هشتگانه و بخشداری های تابعه ایجاد شد و همزمان ثبت نام داوطلبان شورهای اسلامی شهر و روستا آغاز گشت.
بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال 1375، جمعیت استان بوشهر برابر 743675 نفر شامل 377390 نفر مرد و 366285 نفر زن بود. براساس آن سرشماری، شهرستان دشتستان با 209634 نفر و شهرستان دیلم با 25076 نفر، بیشترین و کمترین جمعیت استان را داشتند.
جمعیت نقاط شهری براساس سرشماری سال 1375 برابر 413636 نفر می باشد که 55.6 درصد از کل جمعیت استان را شامل می شود. جمعیت ساکن در نقاط روستایی استان نیز، 330039 نفر بوده است که معادل 44.4 درصد کل جمعیت استان می باشد.
اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در 7 اسفند 1377 برگزار شد. این انتخابات، در 720 شهر، 47 شهرک و 36698 روستای کشور برگزار شد. در کل کشور تعداد 35404 شعبه روستایی، 47 شعبه در شهرک ها، 17380 شعبه شهری با مجموع 52831 شعبه اخذ رای، کار رای گیری در این روز انجام شد. در روز انتخابات از جمعیت 36 میلیون و هفتصد و سی و نه هزار و نهصد و هشتاد و دو نفر واجد دادن رای، تعداد 23 میلیون و ششصد و شصت و هشت هزار و هفتصد و سی و نه نفر به پای صندوق های رای رفتند و مشارکت 64.42 درصدی را در این دوره از انتخابات به ثبت رساندند.
در این انتخابات در استان بوشهر، 17 شهر شامل 14 شهر زیر 50 هزار نفر و تنها 3 شهر بالای 50 هزار جمعیت داشتند. در استان همچنین تعداد 410 روستا بالای 100 نفر یا 20 خانوار و 288 روستا زیر این میزان جمعیت و یا خانوار وجود داشته است که در نهایت در 390 روستا، انتخابات شوراها برگزار شد. در 6 روستا به دلیل الحاق به شهرها و 14 روستا نیز به دلیل به حد نصاب نرسیدن تعداد داوطلب امکان برگزاری انتخابات میسر نشد.
در اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی در استان بوشهر، تعداد 423 شورا تشکیل شد که از این تعداد 389 شورای روستایی، 17 شورای شهری و 16 شورای بخش بوده است.
تعداد کل اعضای اصلی اولین دوره شوراهای اسلامی استان بوشهر، 1428 نفر و اعضای علی البدل آن 925 نفر بود. اعضای اصلی شوراهای شهر 91 نفر، اعضا اصلی شوراهای روستایی 1257 نفر و اعضا اصلی شوراهای بخش 80 نفر بودند.
به طور کلی در استان بوشهر و در اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستای این استان، نسبت داوطلب به اعضا اصلی شوراها 3 می باشد یعنی در برابر هر عضو اصلی، 3 داوطلب وجود داشته است.
تعداد اعضای هیئت های اجرایی و نظارت شهرستان ها به ترتیب 80 و 40 نفر و هیئت نظارت استان نیز 3 نفر بود. مسولیت هیئت نظارت استان در انتخابات اولین دوره شوراهای اسلامی استان بوشهر به عهده مرحوم عبدا... حاجیانی نماینده جنوب استان در مجلس شورای اسلامی بود.
تعداد کل داوطلبان در اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی استان بوشهر، 4448 نفر بوده اند که شهرستان دشتستان با 26.5 درصد و شهرستان دیلم با 4/4 درصد بیشترین و کمترین میزان داوطلبان را در استان به خود اختصاص دادند.
از تعداد کل داوطلبان تعداد 77.1 درصد در نقاط روستایی و 22.9 درصد در نقاط شهری داوطلب انتخابات اولین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا شدند. از این تعداد 97.8 درصد مرد و 2/2 درصد زن می باشند. از مجموع داوطلبان شهری استان، 28.29 درصد لیسانس و بالاتر و 33.1 درصد زیردیپلم سواد داشته اند در حالی که از داوطلبان روستایی 49.67 درصد دارای سواد زیردیپلم بودند.
بیشترین داوطلب استان مربوط به شهرستان دشتستان با 1181 داوطلب و کمترین داوطلب مربوط به شهرستان دیلم با 194 داوطلب بوده است.
در استان بوشهر از تعداد کل داوطلبان، 2/2 درصد زن بودند که از تعداد کل زنان 24 درصد در شهرستان بوشهر حضور داشتند. از مجموع داوطلبان زن در استان بوشهر، 62.5 درصد متعلق به شهرهای استان بوده است. بیشترین درصد داوطلبان زن در مناطق شهری، مربوط به شهرهای شهرستان بوشهر با 33 /3درصد می باشد.
وضعیت سنی داوطلبان اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی در استان بوشهر نیز بدین صورت بوده است که 13.8 درصد بین 25 تا 30 سال، 13.7 درصد بین 31 تا 35 سال، 18.5 درصد بین 36 تا 40 سال، 18.3 درصد بین 41 تا 45 سال، 26.3 درصد بین 46 تا 50 سال، 9/2 درصد بین 51 تا 55 سال و 2 درصد 56 سال و بیشتر سن داشته اند.
در بررسی صلاحیت های داوطلبان، به طور کلی تعداد 10.4 درصد داوطلبان توسط هیئت های اجرایی رد صلاحیت شدند و 7 درصد نیز قبل از بررسی صلاحیتشان، انصراف دادند. در این مرحله 88.9 مجموع داوطلبان استان تایید صلاحیت شده اند. در بررسی صلاحیت داوطلبان توسط هیئت های نظارت بخش ها و شهرستان ها، از کل داوطلبان معادل 10.7 درصد رد صلاحیت شدند. از کل داوطلبان رد صلاحیت شده ای که به هیئت نظارت استان شکایت کرده اند 133 نفر بودند که از این تعداد شکایت 68 درصد کل معترضان به نتیجه بررسی صلاحیت خود توسط هیئت نظارت استان وارد دانسته و صلاحیت ایشان مورد تایید این هیئت واقع شد.
وضعیت نهایی صلاحیت داوطلبان استان بوشهر نشان می دهد که در پایان بررسی صلاحیت ها توسط هیئت های اجرایی و نظارت بخش ها، شهرستان ها، استان و نظارت مرکزی، 6.7 درصد مجموع افراد ثبت نام کرده برای اولین دوره شوراهای اسلامی شهرها و روستاهای استان بوشهر رد صلاحیت و 90 درصد هم تایید شده اند. تا روز اخذ رای همچنین 3/3 داوطلبان انصراف خود را از داوطلبی اعلام داشته اند.
تا روز اخذ رای، از 4448 داوطلب استان، 299 نفر رد صلاحیت، 146 نفر منصرف و 4003 نفر به عنوان نامزد با هم به رقابت پرداختند.
تعداد کل آرا ماخوذه در استان بوشهر، 323420 رای بوده است. به طور کلی از مجموع آرا ماخوذه استان به ترتیب 65221 رای در شهرستان بوشهر، 29295 رای در شهرستان تنگستان، 96012 رای در شهرستان دشتستان، 31224 رای در شهرستان دشتی، 19899 رای در شهرستان دیر، 10733 رای در شهرستان دیلم، 34482 رای در شهرستان کنگان و 36554 رای در شهرستان گناوه اخذ شد.
از تعداد کل جمعیت استان، 443744 نفر واجد شرایط رای دادن در روز انتخابات بوده است. این تعداد معادل 60.2 درصد کل جمعیت استان بود که حدود 72.9 آن در انتخابات اولین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا شرکت کردند. طبق این آمار بیشترین و کمترین درصد مشارکت در استان به ترتیب مربوط به شهرستان های تگستان و بوشهر بوده است.
طبق این آمار بیشترین و کمترین درصد مشارکت در استان به ترتیب مربوط به شهرستان های تگستان و بوشهر بوده است.
تعداد کل منتخبان شوراهای اسلامی شهر و روستای استان بوشهر 1348نفر بودند که تعداد 91نفر آن معادل 6.8 درصد اعضای اصلی شوراهای اسلامی شهرها و 1257نفر معادل 93.2 درصد را اعضای اصلی شوراهای اسلامی روستاها تشکیل داده اند. از تعداد کل اعضای اصلی شوراهای استان تعداد 14نفر زن و 1334نفر مرد بودند. منتخبان اول دو شهر گناوه و اهرم را زنان به خود اختصاص دادند.
وضعیت سنی منتخبان اصلی اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی استان بوشهر نیز بدین شرح بوده است: 29.4 درصد بین 25 تا 30 سال، 19.1 درصد بین 31 تا 35 سال، 18.8 درصد بین 36 تا 40 سال، 17.7 درصد بین 41 تا 45 سال، 6.8 درصد بین 46 تا 50 سال، 3/3درصد بین 51 تا 55 سال، 2.8 درصد بین 56 تا 60 سال، 1.2 درصد بین 61 تا 65 سال و 1.3 درصد بیشتر از 65 سال سن داشته اند.
سطح تحصیلات منتخبان اولین دوره شوراها در این استان نیز بدین صورت می باشد: 39درصد ابتدایی و در حد خواندن و نوشتن، 15.6 راهنمایی، 8.9 درصد دبیرستان، 15.1 درصد دیپلم، 11.4 درصد فوق دیپلم، 9.4 درصد لیسانس و 0.6 درصد فوق لیسانس و بالاتر بودند.
به طور کلی 8.8 درصد اعضای اصلی شوراهای اسلامی استان بوشهر در اولین دوره شوراها، سابقه مدیریتی یا سرپرستی داشته اند و 91.2 درصد نیز فاقد چنین سابقه ای هستند.
در پایان، انتخابات 17شهر و 389روستای استان تایید و تنها انتخابات روستای پشت پر از توابع بخش مرکزی دشتستان باطل اعلام شد.
اولین دوره شوراهای اسلامی به صورت رسمی از تاریخ 2 اردیبهشت 1378 آغاز گشت و پس از چهار سال فعالیت در تاریخ 8 اردیبهشت 1382 خاتمه یافت.
*تلخیص از کتاب در دست انتشار "بررسی آمار و نتایج اولین دوره انتخابات اولین دوره شوراهای اسلامی استان بوشهر" نوشته "هادی اخلاقی، حسن ابراهیمی و سهراب امیری¬نژاد".
[کد خبر:AJ35821]
