- خودتان را به طور کامل معرفی کنید؟

* حمید جم رتبه هستم.معلم بازنشسته. درسال1338 در روستای صیدی شهرستان جم به دنیا آمدم.در6سالگی وارد مکتب خانه شدم و نزد شادروان مرحوم حاج احمد هنرمند مکتب دار آن زمان روستای صیدی قرآن را فراگرفتم.همچنین طبق سنت آن روزگار منطقه نوشتن خط و خواندن کتب دیگری از قبیل حافظ،مرثیه ی محتشم کاشانی و ... را نیز در مکتب خانه فراگرفتم. دوره ی شش ساله ی ابتدایی را در دبستان کامران جم تنها مدرسه ی ابتدایی و تنها موسسه ی آموزشی جم در آن ایام گذراندم.دوره ی اول دبیرستان را در کنگان و دوره ی دوم را در دبیرستان سعادت بوشهر سپری کردم و در سال 1356 موفق به اخذ دیپلم در رشته ی علوم تجربی شدم و در همان سال در رشته ی زیست شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران(دانشسرای عالی) قدیمی ترین موسسه ی آموزشی عالی ایران پذیرفته شدم.دوره ی دانشگاه من بیش از هشت سال طول کشید که دو علت داشت یکی تعطیلاتی که قبل از انقلاب به عنوان مبارزه با رژیم طاغوت صورت می گرفت.تشکل های دانشجویی امتحانات پایان ترم را تحریم می کردند و دانشجویان هم به تبعیت از آن ها در امتحانات شرکت نمی کردند و دیگری حدود سه سال تعطیلی دانشگاه از سال 1359 تا 1362 تحت عنوان انقلاب فرهنگی. به هرصورت در سال 1364 موفق به دریافت مدرک لیسانس شدم.

- ازچه زمانی تدریس شروع کردید؟

* از سال 1359 با شروع انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه ها من از طرف دانشگاه به آموزش و پرورش استان بوشهر که مرحوم نبوی روحانی معروف و مبارز بوشهری ریاست آن را به عهده داشت معرفی شدم و ایشان هم ابلاغ مرا به عنوان معلم حق التدریس برای جم که زیر نظر کنگان بود در نظر گرفتند.آن سه سال تعطیلی را من در جم ، چاه مبارک و کنگان تدریس نمودم.اولین سال تدریسم در مدرسه ی راهنمایی فاضل جمی انجام شد که سال اول دبیرستان هم ضمیمه ی آن بود.

- انگیزه ی اصلی شما برای انتخاب شغل معلمی چه بوده است؟

* همانطور که در پاسخ پرسش قبل اشاره شد یک حادثه ی تصادفی (تعطیلی دانشگاه) مرا با مدرسه و دانش آموزو امر تعلیم و تربیت آشنا کرد و دیدگاهم را نسبت به انتخاب مسیر زندگیم به کلی تغییر داد.وقتی وارد دانشگاه شدم قصد داشتم پزشک بشوم در شرایط آن موقع دانشگاه ها دانشجویان رشته ی زیست شناسی می توانستند پس از فارغ التحصیل شدن ، در آزمون پزشکی شرکت کنند و درصورت قبولی در این رشته ادامه ی تحصیل دهند.اما همان سه سال تعطیلی با دنیای شیرینی که تا حد زیادی به دور از ناراستی ها و ناپاکی های رایج جامعه بود آشنا شدم.در این سه سال طوری عاشق کارم شدم که الان با جرات و صداقت می توانم بگویم اگر به آن ایام برگردم بازهم مایلم معلمی را انتخاب بکنم و هیچوقت از انتخابم پشیمان نیستم.من با دانش آموزانی ارتباط پیدا کردم که معصوم بودند و هرکدامشان استعداد و خلق و خوی متفاوتی داشتند.علاوه بر این روش ها و ابزار کار معلم هم متنوع است. روش ها و ابزارهای تعلیم و تربیت هم گوناگونند. این همه تنوع را شما در کدام صنف و گروهی می توانید پیدا کنید؟ برخلاف تصور بعضی از دوستان که آن را شغلی تکراری و کسل کننده می دانند ؛ فکر نمی کنم متنوع تر و لذت بخش تر از معلمی بتوان پیشه و شغلی را یافت. هرچند به نظر من یکی از صنف ها و شاید تنها صنفی که نباید از آن به عنوان شغل نام برد همین معلمی باشد.معلم شیوه ها و ابزارهای مختلفی را برای رسالتی که بر دوش دارد به کار می گیرد. روان شناسی ، تسلط بر دانش لازم، روش های مدیریت برکلاس و فرایند تدریس ، هنرارتباط با دانش آموزان ، هنرهای نمایشی ، فن بیان و ...از مواردی است که به کمک او می آیند.چیزی شبیه رفتار و روش هایی که پدر و مادر در خانه برای تربیت بچه ها باید در پیش بگیرند.معلم در مدرسه و در کنار دانش آموزانش زندگی می کند.برای زندگی کردن، هم بایدعاشق بود و هم باید با هنر ، فنون و ابزار آن آشنا بود.

- شما به عنوان یکی از پیشکسوتان عرصه ی تعلیم و تربیت و دبیر نمونه چه توصیه هایی به معلمان و دبیران دارید؟

* من کوچک تر از آن هستم که توصیه ای به همکاران خودم بکنم چون یقین دارم که عموما عاشق کار خود هستند و شخص عاشق روش های رسیدن به معشوق را خود می یابد. اما به مواردی که به عنوان تجربه ی کاری می تواند به موفقیت در تعلیم و تربیت کمک کند اشاره ای می کنم. معلم می بایست:

1- بر دانش تخصصی خود احاطه و تسلط کافی داشته باشد و بدون آمادگی لازم وارد کلاس نشود.

2- دانش آموزان خود را از نظر خلق و خو و استعداد شناسایی کند و تفاوت آن ها را در فرایند تدریس مد نظر قرار دهد.

3- گاهی در مورد چگونگی تدریسش از دانش آموزان نظرسنجی کند.نظرات و صحبت های آن ها را بشنود.نظرات مفید را به کار بندد و نظرات نادرست آن ها را با دلیل رد کند.این امر موجب ارتباط بهتر و بیشتر معلم با دانش آموزان می شود.

4- به قول و قرارهایی که می گذارد ، برنامه هایی که تعیین می کند و تصمیماتی که اتخاذ می کند سخت پایبند باشد و به سادگی آن ها را تغییر ندهد.

5- در برابر رفتار و گفتار ارزشمند دانش آموزان بی تفاوت نباشد و متناسب با آن ها تشویق لازم انجام دهد.همچنین در برابر رفتار و گفتار ناشایست آنان زود از کوره در نرود ، احساسی تصمیم نگیرد و با خونسردی و درایت اشتباهات آن ها را گوشزد نماید.یادمان باشد که عکس العمل ها و تصمیم گیری های ما باید متناسب با بزرگی رفتار و گفتار آن ها باشد.این امر چه در مورد تشویقات و چه در مورد تنبیهات صادق است. گاهی یک نگاه معنی دار ، یک لبخند و یک کلام کوتاه کافی است.

6- بین دانش آموزان تبعیض روا ندارد.آن ها باید مطمئن شوند که معلمشان همه را با یک چشم نگاه می کند.

7- با دانش آموزان به شکل احترام آمیز برخورد کند و از مسخره کردن و به کار بردن الفاظ رکیک و موهن بپرهیزد.بی شک در این صورت آن ها به معلم بیشتر احترام می گذارند و شان کلاس حفظ می شود.البته گاهی شوخی کردن در حد ظرفیت آن ها به جهت رفع کسالت و خشکی کلاس لازم است.

8- برای پی بردن به مشکلات روحی- روانی دانش آموزان حتی الامکان با آن ها ارتباط عاطفی برقرار کند.

9- در ذهن خود طرح درس و برای تمام دقایق کلاس برنامه داشته باشد.بر بیان مطالب تسلط کافی داشته باشد و مطالب را شفاف و واضح و قابل فهم برای دانش آموزان بیان کند.

10- از این که بعضی از دانش آموزان درس را نفهمند ناراحت نشود و یکی از علت هایش را در بیان خود و چگونگی تفهیم مطالب جستجو کند و مجددا مطلب را تکرار نماید.

11- سعی کند مطالب را جذاب و با لحن شیرین توام با مطایبه و مثال های مورد علاقه ی فراگیران بیان کند.

12- با روش ها و فنون جدید تدریس و نیز ابزارها و تکنولوژی روز دنیا آشنا باشد و به کار بندد و به قول معروف آپدیت باشد.در این موارد گاهی دانش آموزان جلوترند.

13- از دانش آموزان به طور مرتب و مستمر به شکل شفاهی یا کتبی آزمون به عمل آورد.

- نسبت به آینده ی علمی و تمدن ساز جم چقدر خوشبین هستید؟

* در تمام ادوار تاریخی ، اهالی جم دانش دوستی و فرهنگ پروری خود را به ثبوت رسانده اند.وجود آن همه شاعر و ادیب در ادوار مختلف ، برگزاری تعزیه و برپایی مجالس روضه خوانی ، تخصیص موقوفات متعدد ، وجود مکتب خانه از دیرباز در این منطقه ، وجود سیل بندها ، سدها و قنات های فراوان و نیز ساخت ابزار آلات کشاورزی در زمینه ی کشاورزی ، آثار آسیاب های آبی در زمینه صنعت ، ساخت و سازهای محکم و بناهای ساروجی در زمینه عمران و ساختمان همه و همه بر این امر دلالت دارند که اهالی جم در زمینه ی علم و فن آوری گام به گام با سایر مناطق پیش رفته اند و حتی در بعضی موارد پیشتاز بوده اند.تصور می کنم ما در حال حاضر به لحاظ علمی ، استعدادهای درخشان و زمینه ی لازم را داریم.

- در زمینه سرمایه های انسانی چه و ظیفه ای داریم؟

* بخشی از از وظایف برعهده ی عالمان و صاحبان خرد و اندیشه و دانش است که در این خصوص کوتاهی و مضایقه نکنند و دانش خود را برای فن آوری و به کار بستن آن صرف کنند.این همان زکات علم است که در روایات و احادیث مکررا به آن اشاره شده است.خوشبختانه همانطور که در پاسخ به پرسش قبل اشاره کردم در سطوح مختلف علمی نیروهای کارآمد و دانش لازم را داریم.اما آنچه مهم تر به نظر می رسد این است که مسئولین و دست اندرکاران به دور از هرگونه تبعیض و جناح گرایی از این نیروها استفاده ی بهینه را ببرند و بستر لازم برای به فعلیت درآوردن آن ها را فراهم نمایند.پیشنهاد می کنم کارگروه های علمی و فرهنگی در عرصه ها و بخش های مختلف متشکل از اندیشمندان و متخصصان هربخش تشکیل شود و آن ها به شکلی کارشناسانه به بررسی زمینه ها و نیازهای علمی - اقتصادی - فرهنگی مختلف منطقه بپردازند و نهایتا با تخصیص بودجه ی لازم اقدامات عملی صورت گیرد.

- معلمی را در یک جمله خلاصه بفرمایید.

* هنر یاری رساندن به فراگیر به منظور تغییرو تحول از آنچه هست به سوی آنچه باید باشد و آماده کردن او برای زندگی بهتر.

- آیا در کنار تدریس فعالیت های جانبی هم داشته اید؟

* بله. در زمینه ی ورزش ، خوشنویسی ، تئاتر و هنرهای نمایشی مثل تعزیه و نمایشنامه نویسی هم تا حدودی فعالیت داشته ام.

- در تعزیه چه نقشی دارید؟

* من به تاسی از مرحوم پدرم و با راهنمایی ایشان در حدود پانزده سال است که امر کارگردانی تعزیه (معین البکاء) را در روستای صیدی به عهده دارم.

- آیا در مورد فعالیت های جانبی که داشته اید موفقیت هایی هم کسب کرده اید؟

* بله در زمینه ی ورزش کسب مقام قهرمانی و نایب قهرمانی فوتبال و والیبال در سطح منطقه در سال های مختلف دهه 60. در تنیس روی میز کسب مقام نخست خوابگاه های دانشجویی دانشگاه تربیت معلم تهران در سال 1363 و کسب نایب قهرمانی فرهنگیان استان بوشهر در سال های 1384 و 1386.در خوشنویسی موفقیت در آزمون مرحله ی ممتازی انجمن خوشنویسان ایران در سال 1373و کسب رتبه ی اول در خط ثلث در سال 1369 در سطح شهرستان کنگان.در نمایشنامه نویسی کسب عنوان دومی در سطح استان به خاطر نمایشنامه ی "ده ما هم شهید داشت" و در تعزیه کسب مقام سوم کارگردانی در نخستین سوگواره ی استانی در درودگاه دشتستان در سال 1388 و کسب عنوان کارگردان برتر در چندین سال.

- چه پیامی به مردم شهرستان جم دارید؟

* پیشینه ی فرهنگی پربار و غنی خود را به یاد آورند و ضمن پذیرش موارد مثبت فرهنگ های جدیدالورود به شدت با موارد منفی و ناسازگار آن مقابله و اصالت فرهنگی خود را حفظ کنند.

- سخن آخر شما؟

* من فقط بیتی از خواجه ی شیراز را نقل می کنم که زبان حال خاموش و درعین حال گویای منطقه ی ماست:

جای آن است که خون موج زند در دل لعل         زین تغابن که خــزف می شکند بازارش

نوشتن دیدگاه