بسمه تعالی
ايجاد حماسه سياسي در انديشه هاي امام خميني (ره)
نویسنده:حسین اندام
آینه جم:نيمه هاي خرداد كه نزديك مي شود خاطره تلخ عروج ملكوتي بنيان گذار جمهوري اسلامي ايران در اذهان تمامي ايرانيان و دوستداران انقلاب اسلامي تداعي مي شود. كسي كه با انديشه هاي عارفانه و عالمانه خود و رهبري با نفوذ خود دست به انقلابي الهي و مردمي زد و يك نظام مردم سالاري همراه با ارزشهاي ديني و معنوي را پياده نمود.انقلاب اسلامی ایران را عموم صاحب نظران، انقلابی فرهنگی ـ عقیدتی دانستهاند. تحولی كه به دنبال خود تعهدی تاریخی ـ جهانی و سرنوشت ساز به ارمغان آورد كه به موجب آن محصول برآمده از آن تحول ژرف در صدد تجدید حیات معنوی و اخلاقی بشریت است. كه در آن اصطلاح « جمهوری اسلامی » را امام خميني ابتدا در پاریس در توصیف نظام مطلوب و مورد نظر خود به کار برد.
« جمهوریت » مورد نظر به همان معنای رایج یعنی مردمی بودن حکومت است . ایشان در پاسخ به سوال چیستی حکومت در جمهوری اسلامی می فرماید : « رژیم اسلامی و جمهوری اسلامی یک رژیمی است متکی بر آرای عمومی و رفراندوم عمومی» .بنابراین « جمهوریت » نظام به پذیرش حق مردم در انتخاب نوع نظام سیاسی و حاکمان اشاره داشته و شکل و قالب حکومت مورد نظر امام را تشکیل می دهد و در این نظام مردم به عنوان یکی از ارکان مشروعیت نظام سیاسی جمهوری اسلامی تلقی می شوند به گونه ای که نظر و رای مردم فقط در مراحل اولیه تاسیس نظام شرط نبود بلکه جمهوری اسلامی به حضور دائمی و نظارت همیشگی آنها بر مسئولین مقید می باشد.انتخابات تجلی حضور و مشارکت سیاسی مردم و عرصه تحقق اراده ملت برای تعیین سرنوشت خویش است از اینرو انتخابات دارای اهمیت و جایگاه بلندی است و مردم نقش بزرگی در ایفای این رسالت و تکلیف بزرگی بر دوش خواهند داشت .امام خمینی (ره ) درباره اهمیت حضور و شرکت مردم در انتخابات می فرمایند : « این وظیفه ای است الهی وظیفه ای است ملی وظیفه ای است انسانی وظیفه ای است که ما باید به آن عمل بکنیم همه مان باید در انتخابات شرکت بکنیم . »
يكي ازمهمترين دستاوردهاي انقلاب اسلامي با رهبري امام خميني (ره) برقراري ارتباط بين مردم و دولت بوده و اين ارتباط متقابل بوده يعني مردم دولت را انتخاب مي كنند و دولت نيز نيازهاي مردم را با برنامه ريزي برطرف مي كند.در همه دورههای پیشین تاریخ ایران، اقشار گوناگون مردم، نیازهای خود را بدون مراجعه به دولت بر طرف میكردند و ارتباط متقابل میان دولت و مردم وجود نداشت. اینك تركیب بدیع ساختار حكومت و نظام اسلامی در اندیشه امام كه تحقق بیرونی یافت،اینكه امام توانست جدایی میان مردم و دولت را از بین ببرد و بویژه پیوندهای مذهبی و قومی را در راستای تواناسازی بنیه دولتبه كار گیرد و برای نخستین بار در تاریخ ایران، دولت را عامل وحدت و یكپارچكی و آسان كننده راههای پیشرفت اجتماعی مردم قرار دهد، خود بزرگترین بنیاد توسعه سیاسی است كه امام پدید آورد. او نظارت و مشاركت همگانی را در امور حكومت، بزرگترین پایندان برای امنیت جامعه بر میشمرد. و این مهم را به كمك روحیه دینی مردم، میخواست به یك فرهنگ دگر كند، آنجا كه افزون بر تصریح قانونی حق رای مردم، امام شركت در همهپرسیها را یك تكلیف الهی میدانست زیرا مهمترین عرصه حضور و مشاركتسیاسی تكتك مردم بود.
به اهميت انتخابات و ارزش آن در حفظ و صيانت از انقلاب اسلامي ايران را مي توان در توصيه هاي امام خميني(ره) كه در ذيل اشاره شده است پي برد.
1. همه مسوول سرنوشت کشور و اسلام می باشند چه در نسل حاضر و چه در نسلهای آینده .
2. روز سرنوشت سازی است می خواهید زمام کشور را به یک کسی بدهید که موثر در مقدرات کشور شما باشد سهل انگاری نکنید و به پای صندوقها بروید.
3. « باید ملت شریف بدانند که انحراف از این امر مهم اسلامی خیانت به اسلام و کشور است و موجب مسئولیت عظیم امت »
4. انتخاب کنندگان قبل از رفتن به سر صندوق انتخابات منتخبین خود را با تحقیق و دقت کامل روی یک ورقه بنویسند که در وقت رای دادن با ذهن حاضر رای بدهند و لازم است که خودشان مستقیما رای خود را به صندوق بیندازند و به احدی اطمینان نکنند که فرصت طلبان در کمینند.
5. اشخاص بی سواد قبلا با مشورت اشخاص مطمئن متدین کاندیداهای خود را به وسیله شخص متدینی بنویسند و یا به شخص دیگری که مطمئن است بدهند بخواند و خودشان با دست خودشان رای خود را به صندوق بیاندازند و اختیار نوشتن رای یا به صندوق انداختن را به هیچ کس ندهند.
6. باید اخلاق همه در انتخابات هم اخلاق اسلامی باشد.
7. حیثیت و آبروی مومن در اسلام از بالاترین و والاترین مقام برخوردار است و هتک مومن چه رسد به مومن عالم از بزرگترین گناهان است و موجب سلب عدالت است .
8. باید مردم را برای انتخابات آزاد گذاریم و نباید کاری بکنیم که فردی بر مردم تحمیل شود .
9. اینجانب به هیچ وجه و به هیچ کس اجاره نمی دهم تا از سهم مبارک امام علیه السلام و یا از اموال دولت و اموال دفاتر و سازمانها و مجامع و اموال عمومی خرج انتخابات کند.
10. من متواضعانه از شما می خواهم که حتی الامکان در انتخاب اشخاص با هم موافقت نمایید اشخاصی اسلامی متعهد غیرمنحرف از صراط مستقیم الهی را درنظر بگیرید.
11. امروز همه باید با هم پای صندوقها برویم و همه با هم اشخاص متعهد مسلم کسانی که نه گرایش چپ دارند نه گرایش راست دارند نه ما را می خواهند به آنها بفروشند نه ما را می خواهند به آن طرف بفروشند این اشخاص را تعیین کنید تا سرنوشت شما و سرنوشت اسلام سرنوشت صحیح باشد.
12. امید است ملت مبارز متعهد به مطالعه دقیق در سوابق اشخاص و گروهها آرا خود را به اشخاصی دهند که به اسلام عزیز و قانون اساسی وفادار باشند و از تمایلات چپ و راست مبرا باشند و به حسن سابقه و تعهد به قوانین اسلام و خیرخواهی امت معروف و موصوف باشند.
13. نگویید که دیگران رای می دهند. من هم باید رای بدهم . تو هم باید رای بدهی آن روستایی هم که در کنار مزرعه خودش کار می کند باید رای بدهد. تکلیف است .
14. همه شما همه ما زن و مرد هر مکلف همانطور که باید نماز بخواند همانطور باید سرنوشت خودش را تعیین کند. مردم با شرکتشان در انتخابات ثابت کنند که از اسلام رویگردان نیستند.
15. آزاد هستید و رضای خدا را درنظر بگیرید و توجه به خدا داشته باشید و پای صندوقها بعد از اینکه اعلام کردند تشریف ببرید و رای خودتان را بدهید. این رای به اسلام است .
16. من امیدوارم که ملت شریف ایران در این امر مهم الهی ـ که منحرفان از هر چیزی بیشتر با آن مخالفت کرده و می کنند و این نیز از اهمیت آن است ـ یکدل و یک جهت در روز انتخابات به سوی صندوقها هجوم برند و آرای خود را به صندوقها بریزند.
17. "وصیت من به ملت شریف آن است که در تمام انتخابات چه انتخاب رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر در صحنه باشند "
دموكراسی از اركان مهم به حقیقت پیوستن توسعه سیاسی است و مفهوم روشن آن تكیه حكومت برخواست و تایید شمار بیشتر (اكثریت) مردم میباشد. امام بر این باور بود كه دموكراسی، به این معنی در صدر اسلام و متن آن سابقه دارد و رژیم اسلامی، یك رژیم دموكراسی بوده است. در این باره اگر نگاهی به گسترش دعوت اسلامی در مدینه، پیش از آمدن پیامبر(ص) بیفكنیم، میتوانیم خواست و اراده مردمی را در تشكیل نخستین حكومت اسلامی در جهان چهارده سده پیش، نمایان و پیدا ببینیم. آنهنگام كه نظام پادشاهی مستبد در ایران برقرار بود و اروپا دوران قرون وسطی را میگذراند و آنچه در این دو گونه نظام معنی، نداشت، خواست و اراده مردم بود.امام به پشتوانه چنین تكیهگاه استوار و روشنی نظام اسلامی را جدا از دموكراسی نمیبیند، بلكه اعلام میكند: دموكراسی اسلام، كاملتر از دموكراسی غربی است.و از ديدگاه ايشان دموكراسي دو ركن دارد:
1. نگهداشت قانونها و آیینهای اسلام: ایشان با تكیه بر دیدگاه اعتقادی شیعه كه پست امامت و رهبری امت را همچون نبوت، امری الهی میداند، حكومت را كه ساختار اجرایی مقام امامت است، در پیوند با مشروعیت دینی معنی میكند و هر حكومتی را كه چنین مشروعیتی نداشته باشد، طاغوتی اعلام میكند.
2. رای شمار بیشتر مردم: با وجود نكته پیشین، همواره باید رای شمار بیشتر مردم نیز همراه حكومتباشد و اگر این پشتوانه مردمی همراه هر حكومتی نباشد، نمیتواند پایدار بماند. امام، مخالفتخود را با اصل سلطنت و رژیم شاهنشانی ایران، متكی نبودن آن به آرای ملی اعلام كرد و در بیانی دقیق، اعلام فرمود:
«طبیعی است كه زمامداری كه با سر نیزه یا توارث روی كار آمده و متكی به آرای ملت نیست، هرگز خود را موظف به وضع و یا اجرای قوانینی كه به نفع مردم باشد نمیداند.»
ديدگاه راي شمار بيشتر مردم نشان از مردمسالاری امام دارد. او كه تجربههای تلخ تاریخی ملت ایران را به نیكی میدانست و میخواست تمام روزنههای بازگشت دوباره استبداد را سد كند، ملتی میخواست در پیوند با دولت و دولتی میخواست برآمده از خواستههای مشروع و بحق ملت و پاسخگوی نیازهای آنان، نه دشمن ایشان، نگاهی به ساختار جدای دولت از مردم در تاریخ ایران، این واقعیت را نشان میدهد كه چرا و چگونه بیگرایشی به مشاركتسیاسی و فرار از آن، ریشهای تاریخی پیدا كرده است. ایشان ار ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی به نقش مهم مردم در به جلو راندن قطار حکومت اسلامی اعتقاد و التزام عملی داشتند و به همین ترتیب بود که با وجود اطمینان از خواست مردم مبنی بر تشکیل جمهوری اسلامی، ترتیبی را اتخاذ نمودند که خود مردم با آمدن به پای صندوق های رای بیایند و کیفیت ساختار حکومت جدید را تایید نمایند.به مورادي براي نشان دادن اهميت آراي عمومي و اهميت دادن به انتخاب مردم در انديشه هاي امام (ره) در ذيل اشاره مي ود:
1. بررسی ماجرای گزینش قائممقام رهبری، همانكه بعدها معلوم شد، امام از آغاز مخالف این انتخاب بوده است،ولی به احترام آرای برگزیدگان مردم در مجلس خبرگان نزدیك به یك دهه، این گزینش را با همه مسائل آن پذیرفت.
2. با كسانی كه آگاهانه یا ناآگاهانه با دشمنان مردم پیوند دارند دشمن است، هر چند دارای خدمات بزرگی در گذشته باشند.
3. پیرو همین سیاست، امام همواره از دولتبرگزیده مجلس پشتیبانی كرد؛ زیرا متكی به آراءعمومی بود. وی، همیشه و همهگاه، گروههای سیاسی را از مخالفتبا دولتبرگزیده مردم پرهیز میداد.
4. دریكی از سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دیدگاهی مطرح شد كه نخبهگرایی را در سیاست اصل میدانست و از این روی، دخالت در سیاست را حق مجتهدان اعلام كرد؛ به این دلیل كه چون نظام اسلامی است و مجتهدان، تنها اسلامشناسان واقعی هستند، آنها باید در سیاست دخالت كنند: امام این دیدگاه را كه میخواست ركن حق رای مردم را نادیده انگارد، رد كرد و نادرستخواند.
5. نقش و جایگاه مردم و اراده ایشان از منظر اندیشه های امام خمینی(ره) آن زمانی برجسته تر می نمایاند که در اداره یکی از مهم ترین معضلات جمهوری اسلامی یعنی جنگ تحمیلی و زمانی که ساختارهای موجود دفاعی و نظامی کشور پاسخگوی هجمه دشمن داخلی نیست، حضرت امام با تکیه بر نیروی مردمی یک حماسه در تاریخ جنگ های کلاسیک خلق می نماید.
6. تشکیل بسیج مستضعفین در سال های ابتدایی جنگ تحمیلی از جمله مهم ترین ابتکارات حضرت امام(ره) به حساب می آید که به وسیله آن نیروهای مردمی به جای ساختارهای غیرفعال و به وجود نیامده نشستند و شاید به توان ادعا کرد که به مراتب بهتر از ساختارهای نظامی به جنگ با دشمن خارجی پرداختند و اسطوره هایی از دل آن خارج شدند که در همیشه تاریخ ماندگار می مانند.
7. علاوه بر این از نظر ایشان، بازسازی ویرانی های جنگ و آن همه خسارت وارده زمانی عملی است که نیروی توده مردم به صحنه بیاید و در این راه بکوشد .
امام در صدد پرورش روحیه و فرهنگ سیاسی در میان مردم بود و میخواست تا آنجا كه ممكن است، توان فكری مردم رشد كند و آنان بر اساس آگاهی دستبه انتخاب زنند. همانگونه كه فرمودند : "وصیت من به ملت شریف آن است که در تمام انتخابات چه انتخاب رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر در صحنه باشند " از منظر امام خمینی، حكومت مطلوب، حالتی است كه تضمین كننده كرامت انسان و قدرت انتخاب اوست.لازمه تحقق چنین نگرشی به مردم سالاری، خواست عامه و اكثریت جامعه است .
طبیعی است كه حد و مرز مردم سالاری در جامعه اسلامی همانا خطوط قرمز معین شده از خداوند است و مردم سالاری ابزاری برای نیل انسان به كمال و سعادت معرفی شده از سوی دین است.دموكراسی رایج در جهان كنونی، مردم محور و در خدمت انسان است. اما مردم سالاری مطلوب امام برگرفته از دین و خدمت سعادت و تكامل او است و با هر آن چه به ضعف و ذلت انسان بینجامد و قدرت اختیار و انتخاب خداداد او را سلب كند مقابله می كند، خواه به شكل سرمایه داری و سرمایه محوری باشد و خواه به شكل تبعیض و بی عدالتی. بر این اساس است كه مردم سالاری مطلوب امام علاوه بر نگرش عام به همه شهروندان، نگاهی خاص به مستضعفین دارد و تجلی مردم داری را در حمایت از طبقات ضعیف جامعه جستجو می كند.
پشتیبانی قاطع از ولایت مطلقه فقیه و خلق حماسه سیاسی با حضوری پرشور در انتخابات که مظهر حماسه سیاسی است تاکید بر تداوم حرکت امام عزیز و تجدید میثاق با آرمان های آن حضرت است. تبعیت از رهنمودهای مقام عظمای ولایت كه زمینه لازم را برای حضور گسترده مردم در انتخابات 24 خردادماه فراهم می کند به گونه اي تبعيت از انديشه هاي بنيان گذار جمهوري اسلامي ايران نيز مي باشد. با توجه به این اهمیت و نقش حضور مردم در صحنه انتخابات است که باید همت و تلاش تمامی مسئولان دست اندرکاران کاندیداها و رسانه ها به این امر معطوف شود که با اقدامات سنجیده و تدابیر لازم و فضاسازی مناسب زمینه های حضور حداکثری مردم در انتخابات را فراهم ساخته تا موجب امید بیشتر دوستداران و ناامیدی و شکست دشمنان اسلام را فراهم نمایند.
مردم نيز با بصیرت و انقلابی ایران اسلامی با لبیک به منویات مقام معظم رهبری همچون همیشه در تمامی عرصه های سیاسی به ویژه در پای صندوق‌های رای حضور یافته و حماسه سیاسی و انقلابی خود را خلق می‌کنند و نشان خواهند داد که هنوز هم بر آرمان‌های امام و خون شهدا پایبند هستند. بي شك بزرگداشت سالگرد ارتحال امام راحل که یکی از بزرگترین اجتماعات دنیای اسلام در جوار مرقد مطهر بنیانگذار جمهوری اسلامی برای اعلام وفاداری به آرمان های آن بزرگوار و مقام معظم رهبری است نشان داد تمام كشور با ظرفيت كامل آماده خلق حماسه سياسي مي باشد.
منابع:
1. کوشکي ، محمد صادق ، مردم سالاری از دیدگاه امام خمینی (ره) ، تأملاتي در انديشه سياسي امام خميني(ره)، ص71
2.اسفندياري، خليل ، 1385 ، استقلال و خودباوری در اندیشه امام خمینی (ره) ، روزنامه رسالت، ص 16
3.باغستاني ، محمد ، امام خميني و توسعه سياسي ، مجله حوزه- ش 98
4.اميري ، ابراهيم ، مقاله بايد ها و نبايد هاي انتخابات
5. www.nasimtlavat.blogfa.com
6. پايگاه خبري بولتن نيوز
