آینه جم: حسین اندام-  با نزدیک شدن به پایان سال و ایام نوروز بسیاری از مردم خرید های ضروری و غیر ضروری خود و نیازهای خدماتی از جمله خدمات منزل ، مسافرت و ... را به پایان سال موکول و درآمد و پس انداز های خود را در آستانه بهار خرج کرده و باعث رونق بازار و بازار گرمی عرضه کنندگان و افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات آنها می شوند.

بر اساس قوانین اقتصادی هر گونه افزایش تقاضا برای کالا ها و خدمات در پایان سال باعث افزایش قیمت ها به ویژه کالاهای بدون جایگزین می گردد.بدلیل رقابت کامل و تقاضای به وجود آمده به وسيلة روابط متقابل نيروهاي عرضه و تقاضاي بازار قیمت ها تعيين مي‏شود. تقاضای خريداران افزایش پیدا کرده و فروشندگان معمولاً افزایش نمی یابند و با در نظر گرفتن ثبات عرضه افزایش قیمت ها به صورت طبیعی وجود خواهد داشت. منحني تقاضاي بازار شيب مثبت و منحني عرضه بازار شيب منفی پیدا خواهد کرد. اگر در يك سطح قيمت خاص تقاضا بيش از عرضه باشد، قيمت به طرف بالا تمايل دارد، زيرا تولید کننده و بازار به تعادل در سطح موجودي به مقدار مورد نظر اطمینان دارند. بازار از تقاضای کالا اطمینان دارد و و خطر هزینه نگهداری موجودی بیش از حد را احساس نمی کند و در نتیجه قیمت ها را افزایش می دهند.

نقش دولت در کنترل عرضه و تقاضای کالا های پایان سال و شب عید به عنوان یکی از ضروریت های دخالت دولت توسط اقتصاد دانان پذیرفته شده و از وضایف نظارتی دولت در اقتصاد می باشد. دولت ها می توانند با دخالت در جهت تعادل در عرضه و تقاضای کالا و خدمات و کنترل نقدینگی در جامعه به ویژه کاهش نقدینگی در پایان سال از افزایش بی رویه قیمت ها جلوگیری نمایند. بسیاری از پرداختی های سنواتی و عیدی و پاداش ها به نیروی کار در پایان سال خود از عوامل افزایش نقدینگی و تقاضای کالاها و به طبع آن افزایش قیمت ها در پایان سال و شب عید می باشد . دولت می تواند بوسیله نقش نظارتی خود این پرداخت ها را در طول سال چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی برنامه ریزی نماید.همچنین با کنترل عرضه متناسب کالاها و افزایش عرضه نیازهای جامعه در پایان سال در تعیین قیمت ها دخالت نماید. اين به نوبه خود باعث مي‏شود كه بازارها مازاد موجودي پيدا كنند و آنها نيز انگيزه‏اي براي كاهش قيمت پيدا مي‏كنند. بنابراين، مازاد عرضه به كاهش قيمت بازار منتهي مي‏شود.

مردم نیز با برنامه ریزی مناسب می توانند نقش زیادی را در ثبات قیمت ها در پایان سال کمک نمایند. درآمد ها و دریافتی های پایان سال و انتظارات درآمدی مردم در آینده با پس انداز مناسب و سرمایه گذاری می تواند علاوه بر تامین رفاه آتی و افزایش تولید و درآمد ملی بر کنترل بازار و کاهش تورم در جامعه کمک نماید. مردم با صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف نوروزی خود و تقسیم کارهای خدماتی منازل خود در طول سال به تنظیم بازار کمک می نمایند. تقاضای برخی از کالاها و خدمات در پایان سال و ایام نوروز بیش از حد انتظار و بالاتر از میانگین جهانی می باشد و مردم می توانند با الگو پذیری مناسب به ویژه مبنا قرار دادن الگوهای اسلامی ، دولت را در کنترل بازار همراهی نمایند.

نویسنده: حسین اندام کارشناس ارشد مدیریت