محمد جعفری

استان بوشهر در حالی دایه دار عنوان پایتختی انرژی ایران می باشد که سهم آن از موزه های نفت هیچ می باشد.

موزه ها محلی برای جمع آوری اشیا و مواد مربوطه، آموزش، انتشار اطلاعات و سرگرمی می باشد. موزه در حقیقت بازتاب کلیه ی فعالیت های انسان از محیط طبیعی، فرهنگی و اجتماعی اوست.

موزه نفت فرانسه

به عبارت دیگر، موزه ها نیز همچون کتابخانه ها مخزن دانش بشری در زمینه های مختلف هستند. تفاوت اصلی موزه ها با کتابخانه ها و سایر مراکز تحقیقات در به نمایش گذاشتن کارکرد خاصی که صرفا به موزه اختصاص دارد.

در این بین، گونه‌های زیادی از موزه وجود دارد، از مجموعه‌های بزرگ در شهرهای بزرگ که انواع مجموعه‌ها را پوشش می‌دهد تا موزه های کوچک که یک یا چند دسته خاص را شامل می‌شود. این دسته‌ها شامل هنرهای زیبا، هنر کاربردی، صنایع دستی، باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، قوم‌شناسی، تاریخ،تاریخ فرهنگی، تاریخ نظامی، علم، فناوری، موزه کودکان، نقشه، تاریخ طبیعی، سکه‌شناسی، گیاه‌شناسی، علوم طبیعی و تمبرشناسی، کاخ موزه‌ها می‌باشد.

موزه پمپ بنزين ريف

استارت ایجاد موزه های نفت از سال 92

مقدمات راه اندازی موزه های صنعت نفت ایران با حکم وزیر نفت در 22 دی ماه 1392 فراهم آمد. مهندس زنگنه با انتصاب اکبر نعمت الهی به عنوان مسئول مطالعه و ایجاد موزه های صنعت نفت، به وی ماموریت داد تا با تشکیل کارگروهی مرکب از صاحب نظران و کارشناسان برجسته و بهره برداری از نتایج مطالعات موارد مشابه در جهان، برای پیشبرد طرح ایجاد موزه های صنعت نفت کشور اقدام نمایند.

نقش و جایگاه صنعت نفت در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و توسعه فناوری در کشور، از جمله دلایلی است که تاسیس موزه ای را در این زمینه با هدف حفظ و بازتاب بخش مهم و تاثیرگذاری از تاریخ و گذشته این سرزمین و ترسیم چشم اندازی برای آینده ضروری ساخته است.

موزه نفت کالیفرنیا

این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان با پیشینه ای نه چندان دیرپا در صنعت نفت، موزه هایی را در ارتباط با موضوع و تحولات نفت و انرژی خود ایجاد کرده اند، به گونه ای که در یک برآورد تقریبی نزدیک به 200 موزه با موضوع نفت در جهان وجود دارد.

از موزه های فعال جهان در این زمینه می توان به موزه های نفت فرانسه، موزه پمپ بنزین ریف، موزه نفت و گاز فراساحلی اوشن استار، موزه نفت کالیفرنیا، موزه چاه دریک، موزه های نفت آلمان، پتروساینس مالزی، موزه نفت شرق تگزاس، موزه نفت کانادا، موزه نفت پرمین بین تگزاس و موزه نفت نروژ اشاره نمود.

سهم صفر بوشهر از موزه های نفت

با نگاهی گذرا به تارنمای موزه و اسناد صنعت نفت که مطالب بالا عیناٌ از آن ذکر شده است می توان مشاهده نمود که موزه های فعال و در دست مطالعه ایران شامل موزه های نفت تهران، موزه های نفت آبادان، موزه های مسجدسلیمان، موزه نفت غرب، موزه نفت شرق، موزه نفت تلمبه خانه دارخوین و دو مورد عجیب کرمان و سبزوار است.

موزه نفت پتروساینس (مالزی)

دلیل جای خالی بوشهر در این لیست هر چه باشد و هر توجیحی برایش بتراشند، قابل پذیرش نیست. بوشهر از قدیم الایام تا کنون نقش مهمی در معادلات انرژی درون سرزمینی و حتی خارجی ایفا نموده است.

کافیست برای نشان دادن ادعای قدمت نفت در بوشهر به فقط دو نمونه از اولین های این صنعت در استان بوشهر اشاره نمود:

1-منطقه بهرگانسر قدیمی‌ترین منطقه نفتی دریایی ایران به شمار می‌آید. اولین چاه اکتشافی این میدان در سال ۱۳۳۸ حفر شد و میدان نفتی بهرگانسر در سال ۱۳۴۰ بعنوان اولین میدان نفتی دریائی خلیج فارس با مشارکت شرکت آجیپ ایتالیا کشف شد و بهره برداری از آن از سال ۱۳۴۱ آغاز گردید. این اثر با توجه به قدمت خود به عنوان اثری صنعتی قرار است به ثبت ملی برسد.

2-چاه نفت دالکی: نشانه هایی از وجود مخازن نفت در کوه های جنوبی دالکی وجود دارد. در دوران باستان چشمه های نفت و گاز به طور فورانی بر روی زمین قرار داشت و قطعات قیر چنان که در منابعی دیگر مثل تورات از وجود قیرهای شناور بر روی آب خبر داده شده، بر روی آب های دالکی هم جاری بوده است.

در سال ۱۸۸۳میلادی و ۱۲۶۲ شمسی از طرف دولت ایران امتیازی برای استخراج نفت دالکی به یک نفر انگلیسی به نام ” آلبرت هوتن” داده شد. امتیاز انحصاری نفت دالکی و کمپانی هوتز و پسر که این امتیاز را دریافت کرد، برای نخستین بار در ایران به حفر چاه در دالکی پرداخت اما این چاه آن چنان عمیق نبود و به واسطه عدم استطاعت مالی شرکت هوتز حقوق خود را به شرکت معادن ایران واگذار نمود.

تصویری تاریخی از حفاری نفت در دالکی دشتستان

این شرکت به منظور انجام مطالعات جهت کشف معادن، گروهی از مهندسان خود را به ایران اعزام نمود. زمین شناسان این شرکت در سمنان، دالکی و جزیره قشم به کاوش پرداختند و چاه هایی در دالکی و قشم به عمق ۲۷۰ و ۲۵۰ متر حفر کردند اما تلاش آن شرکت نیز به سبب محدود بودن ذخیره سفره نفتی به نتیجه نرسید.

به هر حال به دلایلی که شرح داده شد اولین چاه نفتی ایران به نام مسجد سلیمان خوزستان ثبت شد ولی در اصل اولین چاه در دالکی دشتستان بوده است. بعید نیست اگر امروزه عملیات حفاری و گمانه زنی نفت و گاز در دالکی انجام شود نتایجی حاصل شود.

این دو مورد فقط قسمتی از پیشینه استان بوشهر در زمینه صنعت نفت می باشد و نمونه های متعدد دیگری نیز وجود دارد که بوشهر را محق در داشتن حداقل یک موزه نفت می کند.

با به عاریت گرفتن از مطالب خود سایت متولی تاسیس و توسعه موزه های نفت در ایران که بسیاری از کشورهای جهان با پیشینه کم را دارای موزه هایی در زمینه نفت و انرژی می داند آیا رواست که استان بوشهر به عنوان پایتخت فعلی انرژی ایران در عین داشتن پیشینه ای نفتی بسیار غنی و دیرپا، فقط آلودگی نصیبش شود و سهمی از موزه های نفت حتی در افق های دور این ارتباط دهنده بین فرهنگ، تمدن و صنعت نداشته باشد؟

 

خلیج فارس

[کد خبر:AJ24748]