طرح استانی‌شدن انتخابات مجلس در چندین دوره مجلس با توجه به تصویب مراحل اولیه، به مرحله اثبات نرسیده است ولی این بار با اصلاحات و تغییرات اساسی، کلیات آن به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و انتظار می‌رود توسط شورای نگهبان نیز تائید شود.

در طرح اخیر، نمایندگان حداقل  ۱۰درصد از آرای ماخوذه در حوزه انتخابیه فرعی را باید به دست بیاورند با کسب اکثریت آرا در سطح استان می‌توانند مجوز ورود به مجلس را دست پیدا کنند. به عبارتی افرادی از یک حوزه انتخابیه وارد مجلس می‌شوند که بالاترین رای را در سطح استان بدست آورند، مشروط بر اینکه حداقل ۱۰درصد از مجموع آرای حوزه انتخابیه خود را نیز به دست آورده باشند؛ اجرای این طرح دستاوردها و نکات مثبتی را به دنبال خواهد داشت که برخی از آنها به صورت گذرا اشاره می‌شود:

１- استانی شدن انتخابات نقش و جایگاه احزاب سیاسی در کشور پررنگ تر می شود. در ادوار  گذشته کاندیداهایی با عنوان  مستقل وارد مجلس می شدند، اما در عمل وارد در یکی از طیف‌های سیاسی وارد می شدند  و بدون اینکه اصول و گرایش سیاسی شناخته ‌شده‌ای داشته باشند به دامن یک جریان سیاسی می‌افتادند. با استانی شدن انتخابات، احزاب، افراد توانمند و کاردان را معرفی و از آنها حمایت خواهند کرد و نمایندگان نیز با گرایش سیاسی ثابت و مشخص فعالیت می‌کنند و دیگر عنوان مستقل برای جایگاه کاملا سیاسی موضوعیتی نخواهد داشت و از فضای عنوان کلمه مستقل جلوگیری بعمل می آید.

２- با استانی شدن انتخابات به دلیل گستردگی جامعه آماری رای‌دهندگان، محافل قدرت و ثروت نمی‌توانند یک شب فردی را با استفاده از توزیع رانت و سایر ابزارهای رای وارد مجلس کنند. استانی شدن انتخابات عملاً امکان خرید و فروش آرا را سلب می‌کند و نمایندگان واقعی مردم برگزیده می‌شوند.

3- در برخی حوزه‌های انتخابیه کوچک نسبت‌های قومی، طایفه‌ای و عشیره ای در انتخاب نماینده نقش موثری دارند. با استانی شدن انتخابات، افرادی که به یک قوم یا تیره خاصی منتسب باشند، بی‌تردید با همان اقبال گسترده استان خود روبه‌رو نخواهند شد؛ به‌این ترتیب انتخاب‌های قومی و قبیله‌ای در مجلس کم‌رنگ‌تر می‌شود.

4- استانی شدن انتخابات مجلس باعث می‌شود افرادی با شناخت و شهرت مدیریتی در سطح استان و فراتر از یک شهرستان کوچک، وارد مجلس شوند.

5- استانی شدن انتخابات مجلس باعث می‌شود معیارهایی مثل پیشینه سیاسی و مدیریتی، حسن شهرت در سطح کلان، پشتوانه تشکیلاتی و برخورداری از دانش و تخصص بجای پیشینه شخصی و خانوادگی، شهرت در مناطق کوچک، پشتوانه ثروت و قدرت و برخورداری از رانت و تمکن مالی، در انتخاب نماینده مجلس موثر باشند. به تعبیری استانی شدن انتخابات به انتخاب برترین‌ها می‌انجامد.

6- یکی از تهدیدها که در حوزه‌های کوچک‌تر وجود دارد  و در هر دوره گسترش بیشتری می‌یابد ورود و هجوم رای‌دهندگان از اطراف و اکناف یک حوزه و از بیرون از مرزهای آن حوزه بوده است که گاه نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه انتخابات داشته است. با استانی شدن انتخابات و افزایش آرا در سطح استان عملا این طرفند کنار گذاشته خواهد شد.

7- در صورتی استانی شدن انتخابات، برنامه‌های کلان و ملی منتخبان جای خود را به وعده‌های محلی و منطقه‌ای خواهد داد و باعث شکل‌گیری مجلسی قوی‌تر و کلان‌نگرتر خواهد شد و نمایندگان مجلس به جای دغدغه‌های جزئی محلی، باید راهکارهایی اصولی برای رفع مشکلات اساسی و برون‌رفت از تنگناهای مهم کشور و استان ارائه دهند.

 خلیج فارس