آینه جم؛ در رقابت جهانی امروز، بی‌شک یکی از ابزارهای مهم برای ایجاد تحول و بقای سازمانی و رسیدن به اهداف و رسالت‌های موردنظر، برنامه‌ها و رویکرد‌های نوین آموزشی است.
جاده‌ای که یک سمتش خلیج‌فارس و سوی دیگر آن پالایشگاه‌های گازی و پتروشیمی‌ها قرار دارند، به شهر جم و پالایشگاه فجر این شهر ختم می‌شود. طی‌کردن ٤٠ کیلومتر طول این مسیر در شب، غرورآفرین است. مجموعه عظیمی که در شب می‌درخشد و با همه ظرفیت و با انگیزه بهبود در شرایط پساتحریم، طول شبانه‌روز را از دست نمی‌دهد؛ اما نفس‌کشیدن سخت است، به‌ویژه، گذر از کنار پتروشیمی‌ها نفس‌کشیدن را سخت کرده است. آلودگی هوا دست‌کمی از تهران ندارد، حداقل از این نظر، عسلویه- جم رقابتی تنگاتنگ با تهران دارند.
پالایشگاه فجر در شهر جم
بزرگ‌ترین پالایشگاه کشور با حجم ١١٠ میلیون متر مکعب در روز، بعد از پالایشگاه‌های مجتمع پارس‌جنوبی، نزدیک‌ترین پالایشگاه به حوزه پارس‌جنوبی است و از دو منبع داخلی نار و کنگان تغذیه می‌شده است. نار الان ٢٥ساله و کنگان ١٩ساله است. نیمه عمر هر دو این چاه‌ها ١٧ساله بوده که از آن گذشتیم؛ بنابراین و بر اساس نظر کارشناسان، این پالایشگاه تا سال ٨٩ با مشکل کمبود خوراک روبه‌رو بوده است. از سال ٨٩ به این‌سو، تزریق خوراک از حوزه پارس‌جنوبی به این پالایشگاه انجام شده و اکنون با حداکثر ظرفیت مشغول تولید است. تولیدات این پالایشگاه مازاد بر روند طبیعی هر پالایشگاهی که موظف است گاز شیرین را برای شبکه سراسری توزیع مهیا كند، سه‌‌هزارو ٥٠٠ متر مکعب میعانات و ٢٠٠ تن ال‌پی‌جی در روز است که این محصولات مازاد، همگی جزء صادرات مجموعه جم محسوب می‌شود.
هادی هاشم‌زاده فرهنگ، مدیرعامل پالایشگاه فجر جم، با میهمان‌نوازی و متانت خاصی گفت‌وگو را آغاز می‌کند. او باور دارد «تا سال ٩٨ باید پالایشگاه را آماده دریافت ٥٠ میلیون متر مکعب گاز از منابع پارس‌جنوبی کنیم؛ چراکه از نیمه عمر کنگان و نار گذشتیم و با افت فشار این دو حوزه مواجهیم و چون گاز پارس‌جنوبی در اصطلاح ترش‌تر یا خورنده‌تر است، باید تغییرات اساسی در سیستم پالایشگاه برای پذیرش گازهای پارس‌جنوبی انجام دهیم. برنامه‌ریزی ما برای سقف ١٨٠ میلیون متر مکعب در روز انجام شده است. ما می‌خواهیم در چشم‌انداز ١٤٠٤ در بین شرکت‌های گاز ایران سرآمد باشیم و به‌دنبال تبدیل یک شرکت «وظیفه‌گرا» به «فرایندگرا» هستیم. ایمنی در کار، از مهم‌ترین اصول این شرکت است و همه کارکنان این شرکت، تمام تلاش خود را برای رعایت اصول ایمنی به کار می‌بندند. ضریب ایمنی در دنیا عدد پنج درصد است که این شرکت در سال گذشته ضریب سه درصد را با توجه به حادثه به‌وجود‌آمده داشته و امیدواریم این رقم در سال ٩٤ به صفر برسد».
دریافت گواهینامه برتر از شرکت ایتالیایی
هادی هاشم‌زاده فرهنگ درباره تعالی سازمانی و برنامه‌ریزی درونی معتقد است: «در رقابت جهانی امروز، بی‌شک یکی از ابزارهای مهم برای ایجاد تحول و بقای سازمانی و رسیدن به اهداف و رسالت‌های موردنظر، برنامه‌ها و رویکرد‌های نوین آموزشی است. در همین راستا اداره آموزش شرکت پالایش گاز فجر جم با بهره‌گیری از بهترین کارشناسان حوزه آموزشی کشور، برنامه‌ریزی دقیقی مطابق با استانداردهای روز دنیا را سرلوحه کار خود قرار داده است. این شرکت با دریافت استاندارد «ایزو ١٠٠١٥» گام بلندی در جهت تعالی سازمانی برای کارکنان این شرکت و دستیابی به اهداف موردنظر در زمینه ارتقای دانش کارکنان برداشته است. دریافت گواهینامه استاندارد «ایزو ١٠٠١٥» توانمندسازی کارکنان، برنامه‌ریزی دقیق آموزشی و رعایت فرایند‌های آموزشی به شیوه علمی و مستند با استانداردهای نوین آموزشی با همکاری رابطان آموزشی و کمیته‌های مختلف تشکیل شده، یکی از مهم‌ترین خط‌مشی‌های مدیریتی شرکت است که اکنون محقق خواهد شد».
نگرش هادی فرهنگ درباره موضوع «های‌تک» و اولویت‌های وزارت نفت، قدری متفاوت است. معتقد است «در شرایط پساتحریم اولویت ما باید برداشت متناسب با سهم از حوزه مشترک باشد و موضوع صنایع «های‌تک» به‌عنوان استراتژی وزارت نفت تعریف نشده است. سراغ فرمول‌های پیچیده رفتن، زمان را از ما خواهد گرفت. این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها را باید روی مخازن مستقل انجام دهیم و تمام توان را روی استخراج از مخازن پارس‌جنوبی سازمان بدهیم».
شهرک مسکونی توحید جم
بیش از ١٠ هزار نفر از کارکنان پالایشگاه جم و پارس‌جنوبی در مجتمع مسکونی پالایشگاه جم ساکن هستند؛ اما درباره بررسی وضعیت سکونت در این شهرک‌ها صحبت‌های مدیر مالی و اجرائی پالایشگاه جم شنیدنی است. محمدرضا نادک‌زاده، گریزی به امکانات و مشکلات شهرک مسکونی‌ای زد که میزبان حدود ١٠ هزار خانوار کارکنان پالایشگاه گاز جم و پارس‌جنوبی است. او در ابتدا به تاریخچه این مجتمع اشاره و درباره آن این‌طور می‌گوید: «شرکت عملیاتی غیرصنعتی گاز ایران در سال ٨٧ فعالیت خود را آغاز کرد، سپس سهام آن در سال ٩٠ در راستای اجرای اصل ٤٤ در فرابورس فروخته شد. با واگذاری سهام این پالایشگاه، راهبری شهرک‌های آن در سال‌های ٩٠، ٩١، ٩٢ و ٩٣ به شرکت پالایش گاز جم سپرده شد. متأسفانه با این واگذاری، مشکلات حقوقی و پیمانکاری بسیاری برای پالایشگاه جم به وجود آمد. در آن زمان، مدیریت این شهرک‌ها به چند بخش تقسیم شده بود. یک بخش در اختیار پالایشگاه جم، بخش دیگر در اختیار پارس‌جنوبی و بخشی نیز در اختیار پیمانکاران بود. این مدیریت چند‌پاره، مشکلات و هزینه‌های بسیاری را برای شرکت ملی گاز در پی داشت؛ بنابراین برای خروج از این بحران، تصمیم بر این شد که متجمع و به صورت هیأت‌امنایی اداره شود».
شهرک مسکونی پالایشگاه جم از دو بخش تشکیل می‌شود: بخش اول مجتمع شهید تندگویان با ٣٧٢ واحد مسکونی و بخش دوم مجتمع‌های توحید است. نادک‌زاده به ارائه جزئیات بیشتری از این شهرک‌ها می‌پردازد و این‌طور می‌گوید: «در منطقه توحید هزارو ١٨ واحد مسکونی وجود دارد. این بخش از قدمت بیشتری نسبت به منطقه شهید تندگویان دارد. بیشتر ساکنان این منطقه نیز سابقه کاری بالایی دارند و فرزندان آنها که اکنون بزرگ شده‌اند، یا شهر جم را ترک کرده‌اند یا در پالایشگاه‌ها مشغول به کار هستند. در منطقه شهید تندگویان نیز قرار است دوهزارو ٥٠٠ واحد مسکونی ساخته شود؛ اما فعلا فقط هزارو ٦٠٠ دستگاه ساخته و آماده سکونت است. درحالی‌که متوسط سابقه کار در مجتمع‌های توحید ٢٥ سال است، سابقه کار ساکنان منطقه شهید تندگویان بین چهار تا ١٠ سال است». بر اساس آنچه از اطلاعات برمی‌آید در این مجتمع‌ها فقط کارکنان پالایشگاه‌ها و خانواده‌های آنها ساکن نیستند؛ موضوعی که از قرار معلوم به چالش تبدیل شده است. مدیر مالی و اجرائی پالایشگاه جم دراین‌باره می‌گوید: «در این متجمع بیش از ٩هزارو ٥٠٠ نفر ساکن هستند و البته همه ساکنان از کارکنان نیستند و متأسفانه از خدمات به صورت رایگان بهره می‌برند؛ برای مثال واحدهای این مجتمع به صورت رایگان در اختیار آنها قرار گرفته است. این موضوع بحث‌های زیادی را به وجود آورده و حتی حسابدارها نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده‌اند؛ برای نمونه در این واحدها افرادی نظیر امام‌جمعه و برخی کارکنان دولتی از شهرهای دیگر حضور دارند و از سال‌های گذاشته واحدهایی به آنها واگذار شده است که باید برای آنها تصمیم‌گیری شود». مجتمع دارای ١٠ واحد آموزشی، مجموعه‌های ورزشی و باشگاه غذاست که هر شب میزبان دوهزارو ٥٠٠ نفر است؛ اما تصمیم‌ها در این شهرک چگونه اخذ می‌شود؟ ناوک‌انداز درباره هفت کارگروه تصمیم‌ساز در این مجتمع می‌گوید: «در راستای راهبری این شهرک، هفت کارگروه تشکیل شده است که برای مدیر اجرائی تصمیم‌سازی می‌کنند. تصمیمات این کارگروه‌ها و نحوه اجرای آنها در هیأت امنا مورد بررسی قرار می‌گیرد».
این شهرک علاوه بر امکاناتی که دارد، با برخی از مشکلات دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ ازجمله مهم‌ترین مشکلات این شهرک، مسئله کمبود آب است. شهرک پالایشگاه گاز جم به لحاظ آب در مضیقه است. آب موردنیاز این شهرک، ابتدا خریداری شده و با کامیون به مخازن اصلی منتقل و از آنجا بین ١٠ هزار خانوار تقسیم می‌شود. این مشکل در شهرستان جم وجود ندارد؛ زیرا آنها چاه آب دارند. مواد غذایی موردنیاز شهرک هم از طریق شهرستان‌های اطراف مثل بوشهر و به‌ویژه شیراز تأمین می‌شود.
شهرک در بحث آموزش هم با مشکلات عدیده‌ای روبه‌روست. نادک‌زاده دراین‌باره می‌گوید: «وضعیت آموزشی در شهرک پالایشگاه به نحوی است که خانواده‌ها به‌شدت احساس نارضایتی می‌کنند. برای حل این مشکل، تصمیم بر این شد مشاورانی به‌ویژه از تهران برای تربیت مربیان و معلم‌ها به شهرک بیایند و آموزش‌های لازم را ارائه کنند. همچنین دانش‌آموزان روزانه مورد تست و آزمون قرار گرفته و روند تحصیلی آنها چک می‌شود. با اتخاذ و اجرای این تصمیم، شاهد نتایج مثبتی بودیم؛ ازجمله اینکه در سه ماهه اخیر، میانگین معدل‌ها از ١٢ به ١٤,٥ افزایش پیدا کرد. این روند همچنان ادامه دارد و به‌مرور شاهد بهبود فرایند آموزشی خواهیم بود. در توسعه زیرساخت‌ها نیز توانسته‌ایم به پیشرفت و توسعه درخورتوجهی برسیم؛ ازجمله اینکه به‌تازگی ١٧ هکتار زمین از شرکت نفت و گاز برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای و ساختمان‌سازی دریافت کرده‌ایم».
یکی از موضوعات مهمی که نه‌تنها در شهرک فوق، بلکه در همه شهرک‌های مسکونی حائز اهمیت است، بحث‌های مربوط به بهداشت است. وی دراین‌باره می‌گوید: «یکی از اقدامات مهمی که برای پیشبرد آن با جدیت در تلاش هستیم، موضوع بهداشت و توسعه آن است. متأسفانه درحال‌حاضر مراکز بهداشتی کاملا در خدمت شهرستان‌های دیگر است که هزینه‌های زیادی هم بر دوش شرکت گذاشته است. باید هرچه‌زودتر برای آن فکری کرد. درحال‌حاضر در حدود ١٠ هزار نفر در مجتمع پالایشگاه گاز جم ساکن هستند که در حدود پنج‌هزارو ٥٠٠ نفر آن کارکنان پارس‌جنوبی و مابقی، کارکنان شرکت‌های دیگر مانند پالایش گاز فجر جم است؛ البته با احتساب بومیان ساکن، جمعیت به حدود ٤٠ هزار نفر می‌رسد». اما گریزی به وضعیت حمل‌ونقل ساکنان این شهرک‌ها هم خالی از لطف نیست. پیش‌از‌این وضعیت پروازها در شهرستان جم به این صورت بوده است که روزهای یکشنبه و سه‌شنبه پروازها به صورت پله‌ای انجام می‌شد. از تهران به اصفهان و از اصفهان به جم و برعکس؛ ولی متأسفانه فرودگاه جم به دلایل متعدد، تعطیل شده است و نیروهای پالایشگاه برای تردد از امکانات پارس‌جنوبی و فرودگاه عسلویه استفاده می‌کنند؛ اما از دیگر اقداماتی که در سال‌های اخیر برای فراهم‌کردن امکانات بهتر و راحت‌تر برای ساکنان شهرک انجام شده، می‌توان برای مثال به تعویض کولرهای واحدهای ساختمانی، بالاکشیدن سقف دیوارهای مجتمع‌ها، راه‌اندازی پارکینگ‌های متعدد، تعمیر آسفالت، راه‌اندازی ایستگاه‌های دوچرخه و ... اشاره کرد».
خمودگی در میان این مکان محصورشده، حکم صورت انسان‌هایی است که همگی شبیه هم هستند و شده‌اند شکل وزارت نفت؛ روز کار در شرکت و شب موقع استراحت، گذرانی به سبک سازمان نفت. خبری از تکثر دیده نمی‌شود. مجبوری با تعدادی محدود و تکراری سینما بروی و دوباره شاید پیاده‌روی هم با همان افراد. اتفاقی، روبه‌تزاید نمی‌گذارد که شکوهش را ببینی، به دلیل محدودیت و نارضایتی، بهترین حالت می‌شود همان نشست‌وبرخاست‌های همیشگی و تکرار، که امید را گرفته و ره‌آوردی نداشته جز توزیع عادلانه ناکارآمدی و بازتولید نارضایتی.
سکونت موضوعی متفاوت از تخصص وزارت نفت و گاز است. این وضعیت هرچیزی را بتواند، قطعا نمی‌تواند در بلندمدت ادامه پیدا کند. طرحی با تغییر زیاد و جدیتی از نوع زنگنه‌ای آن می‌طلبد تا سامان به این مجموعه بازگردد.
منبع: روزنامه شرق
[کد خبر:AJ15791]
