آینه جم/ سیف اله حسنی پور | مهندس عمران و روزنامه‌نگار

اوایل دولت تدبیر و امید بود که فتح اله نوروزی فرماندار وقت شهرستان جم در مراسمی به مردم گفت «در خصوص پروژه‌ی انتقال آب سیراف به جم به مردم آمار غلط داده‌اند»!

هرچند که مردم وعده‌های آبکی چندین فرماندار دیگر را هم شنیدند تا جایی که ستوده معاون عمرانی وقت استاندار، نوید بهره برداری پروژه را در پایان سال ۱۳۹۹ داد و ما بارها در رسانه شهرستان (هفته نامه نسیم جم) هشدارش را به مسئولان محلی دادیم که پروژه اندر خم یک کوچه هست تا کار به اینجا کشید.

جایی که آمارهای غلط علاوه بر اینکه سرمایه‌های بیت المال را در این مسیر سولفاته که بلای جان بتن و آهن می‌باشد ازبین برد، بارها خط انتقال آب مورد دستبرد سارقان هم قرار گرفت.

اگر طالب آنید که بدانید چرا در سفر اخیر رییس جمهور به استان خط انتقال آب سیراف به جم علیرغم میل برخی افتتاح نشد؛ این مطلب را بخوانید.

“فردا؛ (11 اسفند 1401) اخط انتقال آبرسانی سیراف به جم با حضور وزیر آموزش و پرورش و از طریق ویدئو کنفرانس توسط رییس جمهور قابل افتتاح است.”

این خبر ماقبل از خبر پخش زنده افتتاح خط انتقال آب سیراف به جم بود. حتی به صورت طعنه و کنایه، ما هم دعوت به حضور در مراسم افتتاح شدیم!

آنچه که برای ما مهم بود، رسیدن آب پایدار به مردم است که با پیگیری رسانه‌ای این مهم رقم خورد و بعد از فشارهای متعدد برای افتتاح پروژه، لطف خدا شامل حال مردم شد تا اینکه اگر صبر کرده‌اند و  زغوره حلوا ساختند، اما افتتاح پروژه به زمان اتمام و رفع ایرادات اساسی برسد.

نمونه بارز فشارها نیز، گلایه‌های خارج از دایره‌ی منطق شیخ موسی نماینده مجلس از برخی مسئولان بود که گفته بود چرا می‌نویسند پروژه افتتاح نشود؟ (نقل به مضمون است)

بیست روز قبل از آمدن رییس جمهور نوشتیم که پروژه تا بهره‌برداری فاصله دارد؛ عجله نکنید و پیرو آن چندین گزارش میدانی نیز منتشر کردیم. درخواست‌مان هم بر اساس عقلانیت بود و نه از روی احساسات؛ چرا که تمام بررسی‌های میدانی ما حاکی از آن بود که اگر پروژه افتتاح گردد، دودش به چشم مردم می‌رود و آن هم به این دلیل که پروژه افتتاح نشده باید دست به آچار تعمیراش شوند.

به هر حال هر بهره‌برداری‌ایی، لاجرم نیاز به تعمیر و نگهداری دارد و این طبیعی است اما زمانی این مهم منطقی است که شما از منافع پروژه بهره‌ای هم برده باشید. نه اینکه پروژه افتتاح نشده نیازمند میلیاردها اعتبار تعمیر و نگهداری شود.

شاید هم نیاز بود تا اینکه این اقدام صورت پذیرد و عیوب پروژه عیان گردد تا عزم ها جزم گردد برای رفع آنها تا افتتاحیه‌ای دیگر.

لذا ما معتقدیم، پروژه‌ی انتقال آب سیراف به جم که بیش از یک دهه از آغاز آن می‌گذرد به دلایل زیر قابل بهره‌برداری نبود:

خط لوله‌ی اجرا شده بواسطه‌ی گذشت بیش از ۱۰ سال از اجرای آن، فرسوده و جوابگوی انتقال آب نیست.

با بررسی‌های صورت گرفته، علیرغم اقدامات فنی، به دلیل عدم اجرای صحیح و عدم بهره‌برداری از خط لوله، متاسفانه بخش قابل توجهی از خط، دچار پوسیدگی شده است. این مشکل تا حدی است که آزمایشات صورت گرفته (C-SCAN) بر روی مسیر، مبین آن است که بالغ بر یک کیلومتر از مسیر خط لوله نیاز به حتی تعویض هم شاید داشته باشد؛ چرا که این بخش از خط لوله در مناطقی واقع شده که دارای درصد کلر و سولفات بالاست و همین موضوع باعث از بین بردن خط لوله شده است.

خط برق‌رسانی به پروژه دیگر عامل جلوگیری از بهره‌برداری بود.

برق اصلی پروژه که باید از فاز ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی تامین می‌شد بنا به دلایل متعدد در هاله‌ای از ابهام بود.

همان طور که قبل‌تر نوشتیم، برای حل این مشکل ، دو چالش گریبان‌گیر متولیان امر بود که هر دو موجب هزینه تراشی برای مردم خواهد شد.

چالش اول، تامین برق آب‌شیرین کن بود که بالغ بر ۸ میلیارد تومان هزینه گردید تا آب به سایت یک برسد که در عمل شدنی نبود؛ چرا که در واقع آبی نبود. لذا در عمل آن هزینه کرد هیچ منفعتی در پیشبرد پروژه نداشت و به ظاهر باد هوا شد.

چالش دوم، تامین برق ایستگاه‌های پمپاژ آب در پنج سایت بود که نیازمند حدود 2000 کیلو وات آمپر برق است. برای تامین این میزان برق، پیشنهاد تامین آن از خط برق سیراف داده شده که با فرا رسیدن فصل گرما یحتمل این برق نیز جوابگو نباشد و حتی مردم سیراف هم با مشکل مواجه کند چه رسد به مشکلات دیگر.

تامین آب، اصلی ترین دلیل عدم افتتاح پروژه می‌باشد.

 این بخش از پروژه در خوش‌بینانه ترین حالت شاید تا پایان خردادماه سال آینده آماده شود. سیستم به کار رفته در آب شیرین‌کن (RO) که یکی از نسل های رو به پایان آب شیرین‌کن می‌باشد ، نیازمند قطعاتی است که هنوز حتی به ظاهر خریداری هم نشده است تا اینکه بتوان امیدوار به تولید آب بود.

لذا متولیان برای جبران این عقب ماندگی، دست به دامان خط انتقال آب سدکوثر شده‌اند که آب شهرستان‌های تا بندر لنگه در استان هرمزگان را تامین می‌کند. این راه نیز با توجه به جیره‌بندی آب در بخش سیراف و شهرستان عسلویه به ظاهر با چالش مواجه شده تا دلیلی دیگر برای به تاخیر افتادن افتتاح پروژه لحاظ گردد.

 یکی دیگر از دلایل ناتمامی پروژه که در ظاهر به چشم نمی‌آید و قلب تپنده پروژه است؛ عدم استفاده از الکترو پمپ‌ها به جهت عدم استفاده، نیاز به سرویس کاری دارد و اگر به این مهم توجه نشود ( هزینه تقریبی 10 میلیون تومان برای هر پمپ) احتمال ورود خسارت میلیاردی به پروژه می‌باشد که به نظر دلیل عقب افتادن پروژه را رقم زده است.

به اعتقاد نگارنده، یکی از مهمترین قسمت‌های پروژه که حتی از طراحی نیز در حال حذف است و به عنوان مغز متفکر پروژه از آن یاد می‌شود، سیستم تله‌متری (یک فرآیند ارتباطی تمام اتوماتیک است که از طریق آن داده های اندازه گیری شده در نقاط دور دست یا غیر قابل دسترس جمع آوری می شوند و به تجهیزات مورد نظر به منظور نظارت و کنترل از راه دور منتقل می شوند) است که نقش به سزایی در زمان بهره برداری پروژه دارد.

این مهم بنا به دلایل ریالی و عقب ماندن پروژه در بهره برداری از طرح اولیه حذف شده است که می‌توان از آن به عنوان یکی از نواقص پروژه یاد کرد تا اینکه افتتاح آن را به تاخیر بیندازد.

در نتیجه، شانس با مردم یار بود تا اینکه عیب های پروژه به چشم آید و به سمت عقلانیت نه احساسات و مسائل غیر فنی حرکت کند و در عین حال یک بازنگری فنی و مهندسی دقیق صورت گیرد تا اینکه استهلاک پروژه به حداقل ممکن برسد.

جبران تمام خسارت‌ها، نیازمند مدیریتی صحیح و به دور از جناح بازی است، چرا که آب رساندن از ارتفاع صفر و سطح دریا به مثبت 722، یک بازی با ریاضی و 2 دوتای محاسباتی است که باید جواب چهار شود. در غیر این صورت کام مردم از این آب شیرین نخواهد بود و در صورت عدم رفع مباحث مطروحه، بهره برداری پروژه همان و دردسرهای مابعد و نارضایتی های متعدد مردمی همان.

خلیج فارس

نوشتن دیدگاه